2025 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) 198 tarafını bir araya getirecek olan otuzuncu Taraflar Konferansı’dır. Etkinlik, 10–21 Kasım 2025 tarihleri arasında Brezilya’nın kuzeyinde, Amazon ormanlarının kapısı olarak tanımlanan Belém kentinde yapılacaktır.
COP30 öncesi düzenlenen liderler zirvesinde aile fotoğrafı, 7 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)
COP30’un Programı ve Tematik Günler
COP30 Başkanlığı, konferans süresince uygulanacak “Tematik Günler” takvimini 5 Ağustos 2025’te açıklamıştır. Etkinlikler, COP30’un Eylem Gündemi’nin altı ana eksenine dayandırılmıştır:
- Enerji, Sanayi ve Ulaştırma
- Ormanlar, Okyanuslar ve Biyoçeşitlilik
- Tarım ve Gıda Sistemleri
- Kentler, Altyapı ve Su
- İnsan ve Sosyal Kalkınma
- Kesitsel Konular (Cinsiyet, Gençlik, Kültür, Etik vb.)
Program kapsamında 30’dan fazla tematik başlık ele alınacaktır.
- 10–11 Kasım 2025: Bu tarihlerde uyum, kentler, altyapı, su, atık yönetimi, yerel yönetimler, biyoekonomi, döngüsel ekonomi, bilim, teknoloji ve yapay zekâ başlıkları işlenecektir. Amaç, tüm sistemlerde dayanıklılığı artırmaktır.
- 12–13 Kasım 2025: Sağlık, istihdam, eğitim, kültür, adalet, insan hakları, bilgi bütünlüğü ve işçi hakları konuları öne çıkacaktır. Bu günlerde “Küresel Etik Değerlendirmesi (Global Ethical Stocktake)” tanıtılacak, iklim yönetişiminde eşitlik ve etik sorumluluk vurgulanacaktır.
- 14–15 Kasım 2025: Enerji, sanayi, ulaştırma, ticaret, finans, karbon piyasaları ve CO₂ dışı gazlara odaklanılacaktır. Bu temalar, yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması, enerji verimliliğinin iki katına yükseltilmesi ve fosil yakıtlardan adil biçimde uzaklaşma hedefiyle ilişkilendirilmiştir.
- 17–18 Kasım 2025: Ormanlar, okyanuslar ve biyoçeşitlilik temaları merkezde yer alacak; yerli halklar, çocuklar, gençler ve küçük-orta ölçekli girişimciler gibi topluluk temelli aktörlerin katkıları ele alınacaktır.
- 19–20 Kasım 2025: Tarım, gıda sistemleri, gıda güvenliği, balıkçılık, aile çiftçiliği ve eşitlik odaklı tartışmalar yapılacaktır. Kadınlar, Afrika kökenli topluluklar ve turizm sektörüne dair özel oturumlar düzenlenecektir.
Katılımcılar ve Diplomatik Temsil
Konferansa aralarında Türkiye, Almanya, Fransa, Birleşik Krallık, Tayland ve Pakistan’ın da bulunduğu birçok ülke katılacaktır. Brezilya hükümetinin açıklamasına göre 60’tan az devlet ve hükümet başkanı katılımını teyit etmiştir. Bu sayı, 2024 yılında Bakü’de düzenlenen COP29’a göre azalmıştır. Çin, Hindistan ve Rusya liderleri zirveye bizzat katılmayacaktır. Avrupa Birliği, COP30’a 27 üye devleti temsilen müzakereciler gönderecektir.
ABD, 2025 yılı başında Başkan Donald Trump’ın Paris Anlaşması’ndan çekilme kararının ardından COP30’a üst düzey bir heyet göndermeyeceğini açıklamıştır.
Ana Gündem Konuları
COP30’un müzakereleri üç temel konu üzerinde yoğunlaşacaktır: Uyum (adaptation), yeni ulusal taahhütler (NDC’ler) ve iklim finansmanı.
- Küresel Uyum Hedefi (Global Goal on Adaptation): Isı dalgaları, kuraklıklar ve seller gibi iklim etkilerine uyum çabalarının izlenmesi için oluşturulan çerçeve gündemdedir.
- Ulusal Katkı Beyanları (NDCs): 2025 yılı sonuna kadar beyan edilmesi gereken yeni planlar konusunda yalnızca 64 ülke yükümlülüklerini zamanında yerine getirmiştir; bu ülkeler küresel emisyonların %30’unu temsil etmektedir.
- İklim Finansmanı: Gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelere uyum desteği sağlama taahhütlerinin yerine getirilip getirilmediği tartışılacaktır. Glasgow’daki COP26’da 2025’e kadar uyum finansmanının iki katına çıkarılması sözü verilmiş, ancak hedefin gerisinde kalındığı belirtilmiştir.
