Hatay Oruğu, Hatay ilinin mutfak kültüründe köklü bir geçmişe ve önemli bir yere sahip olan, köftelik bulgurdan yapılan hamur ile kıymalı iç harcın birleştirilmesiyle hazırlanan dolgulu bir köfte çeşididir. Ürünün coğrafi sınırla ün bağı bulunmaktadır ve kendine özgü üretim metodu bölgeye aittir. Mahreç işareti olarak 18.04.2022 tarihinde tescil edilmiştir.

Ürün Özellikleri

Hatay Oruğu temel olarak bulgur, kıyma ve çeşitli baharatlarla hazırlanan dış hamur ile kıymalı bir iç harçtan oluşur. Piyasada iki farklı biçimde bulunur:

• Kibbe şeklindeki Hatay Oruğu: Bulgur, kıyma, soğan, kimyon ve unun yoğrulmasıyla elde edilen hamurun silindir şeklinde hazırlanıp iç harçla doldurulduktan sonra uçlarının sivri olarak kapatılmasıyla oluşturulur. Bu formun uzunluğu 15-20 cm, çapı ise 3-4 cm’dir.
• Tepsi şeklindeki Hatay Oruğu: Hazırlanan dış hamurun tepsinin tabanına 3-5 mm kalınlığında serilmesi, üzerine iç harcın konulması ve en üste tekrar aynı kalınlıkta dış hamurun yayılması ile elde edilir. Fırında pişirilmesi sebebiyle dış kısmı kıtır bir yapıya sahiptir.

Pişirilmiş Hatay Oruğu buzdolabı sıcaklığında (7°C) bir haftaya kadar, derin dondurucuda (-18°C) ise altı aya kadar raf ömrüne sahiptir. Pişirilmemiş hali ise buzdolabında bir gün, derin dondurucuda üç ay muhafaza edilebilir.

Üretim Metodu

Ürünün hazırlanması, dış hamurun, iç harcın ve köftenin yapılması olmak üzere üç ana aşamadan oluşur. Tüm üretim aşamaları coğrafi sınır olan Hatay ilinde gerçekleştirilmelidir.

• Dış Hamurun Hazırlanması: Köftelik bulgur sıcak su ile yoğrularak şişmesi beklenir. Ardından ince kıyılmış soğan, kıyma (dövülmüş veya ince çekilmiş), un, biber salçası, pul biber, kimyon ve tuz eklenerek tüm malzemeler birbirine karışıncaya kadar yaklaşık 15-20 dakika yoğrulur ve 20-30 dakika dinlendirilir.
• İç Harcın Hazırlanması: Az yağlı kıyma zeytinyağında kavrulmaya başlanır. Rengi değiştiğinde ince kıyılmış soğan, ceviz içi, biber salçası, karabiber ve isteğe bağlı olarak pul biber eklenerek kavurma işlemine devam edilir. Karışım ocaktan alındıktan sonra ince kıyılmış maydanoz ilave edilir.
• Köftenin Yapılışı:
• Kibbe Şeklindeki Yapım: Islak ellerle ceviz büyüklüğündeki dış hamur parçası avuç içinde işaret parmağıyla 10-15 cm uzunluğunda, 3-4 cm çapında silindir haline getirilir. İçine iç harç konulur ve iki ucu yuvarlanarak sivri hale getirilip kapatılır. Bu işlem için ekstrüzyon tekniği ile çalışan makineler de kullanılabilir. Hazırlanan köfteler bitkisel yağ sürülmüş tepside 220-230°C’de 15-20 dakika fırınlanır.
• Tepsi Şeklindeki Yapım: Yağlanmış tepsiye 3-5 mm kalınlığında dış harç serilir. Üzerine iç harç, onun üzerine de aynı kalınlıkta tekrar dış harç serilir. Hazırlanan tepsi 220-230°C’de 15-20 dakika fırınlanır ve piştikten sonra dilimlenerek servis edilir.

Coğrafi Sınır

Hatay Oruğu'nun coğrafi sınırı Hatay ilidir. Ürünün geçmişe dayanan ünü ve üretim metodu, coğrafi sınır ile ilişkilidir. Bu nedenle ürünün tüm üretim aşamaları bu coğrafi sınır içinde gerçekleşmek zorundadır.

Denetim

Hatay Oruğu'nun tescil özelliklerine uygunluğunu denetlemekten sorumlu merci, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odasıkoordinatörlüğünde oluşturulmuştur. Bu denetim mercii; İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası, Hatay İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve İskenderun Lokantacılar Kebapçılar Esnaf Odası'ndan ürün konusunda uzman birer üyenin katılımıyla en az üç kişiden meydana gelir. Denetimler yılda bir kez düzenli olarak, ihtiyaç duyulduğunda veya şikâyet halinde ise her zaman yapılabilir.

Denetimler sırasında; kullanılan bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna uygunluk ve Hatay Oruğu ibaresinin, logosunun ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu kontrol edilir. Denetim mercii, denetim işlemlerinde kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alabilir veya hizmet satın alabilir.