Biyografi, bir kişinin yaşam öyküsünü başkası tarafından anlatan yazı türüdür. Bu türde; kişinin doğumu, eğitimi, çalışmaları, başarıları, karakter özellikleri ve bazen de topluma katkıları yer alır. Biyografi metinleri, tarihî ya da güncel bir kişinin hayatını belgelerle ve doğru bilgilerle anlatmayı amaçlar.

🕰️ Biyografinin Tarihçesi

Biyografi türü, çok eski zamanlara dayanır. Antik Yunan ve Roma’da önemli kişilerin hayatları yazılmıştır. Türk edebiyatında ise ilk biyografi örnekleri “tezkire” adını taşır. Tezkirelerde şairlerin hayatı, eserleri ve kişilikleri anlatılırdı.

Özellikle Tanzimat’tan sonra biyografi türü modern anlamda gelişmiş ve gazetecilikle birlikte daha yaygın hâle gelmiştir. Günümüzde kitap, dergi, belgesel ve internet gibi pek çok ortamda biyografi yazılarına rastlamak mümkündür.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Biyografinin Özellikleri

• Gerçek olaylara dayanır.
• Kronolojik sıraya göre yazılır.
• Kişinin iç dünyası ve karakter özellikleri de anlatılabilir.
• Tarafsız ve nesnel olunmalıdır.
• Belgelere ve güvenilir kaynaklara dayandırılır.

Biyografi Türleri

1. Klasik Biyografi

Tarihsel kişiliklerin doğumdan ölüme kadar hayatı anlatılır.

📘 Örnek: Fatih Sultan Mehmet’in yaşam öyküsü

2. Biyografik Roman

Gerçek olaylar roman biçiminde, kurmaca anlatımla verilir.

📘 Örnek: Bir bilim insanının çocukluğunun hikâyeleştirilmesi

3. Belgesel Biyografi

Filmler ya da televizyon programları biçiminde hazırlanır.

4. Çocuklara Yönelik Biyografi

Basit dil, çizimler ve eğitici yapı içerir. Kahramanlar genellikle ilham verici özellikler taşır.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Biyografi Çocuklar İçin Neden Önemlidir?

• Örnek kişiliklerle tanışmayı sağlar.
• Azim, dürüstlük, çalışkanlık gibi değerleri öğrenmelerine katkı sağlar.
• Tarihi kişilikleri öğrenirken hayal güçleri gelişir.
• Kendi hayatlarını ve hedeflerini düşünmeleri için ilham verir.

Kaynakça:

• “Biyografi – Otobiyografi – Monografi”, Türk Edebiyatı, https://www.turkedebiyati.org/biyografi-otobiyografi-monografi/
• Sadıkoğlu, S. “Biyografi – Otobiyografi Nedir?”, sonersadikoglu.com, https://www.sonersadikoglu.com/biyografi---otobiyografi.html
• MEB. “Türk Dili ve Edebiyatı 9. Sınıf Konu Anlatımı: Biyografi”, OGM Materyal, https://ogmmateryal.eba.gov.tr/panel/upload/pdf/yzb3idjdw50.pdf