Adana halka tatlısı, Adana iline özgü, şerbetli bir hamur tatlısı olup yaklaşık 10–12 cm çapında ve 1,5 cm kalınlığında halka biçiminde hazırlanır. Buğday irmiği, un, karbonat ve içme suyu ile yapılan mayasız hamur, yıldız uçlu sıkma torbası veya pompası kullanılarak sıcak ayçiçek yağına sıkılarak kızartılır. Kızaran halkalar, önceden hazırlanmış ve oda sıcaklığında bekletilen şerbet içine daldırılarak tatlandırılır. Dış yüzeyi çıtır, içi ise yumuşak dokuda olan tatlı, günlük olarak üretilir ve yağ çekmeden kızartılmasıyla ayırt edilir. 

Ayırt Edici Özellikler

Adana halka tatlısı, yaklaşık 10 ila 12 cm çapında ve 1,5 cm kalınlığında, halka şeklinde hazırlanmış bir şerbetli tatlıdır. Her bir halka, ortalama 60 gram ağırlığındadır. Tatlı, buğday irmiği, buğday unu, karbonat ve içme suyu kullanılarak hazırlanan mayasız bir hamurdan üretilir. Şekil verme işlemi, 7 ila 8 köşeli yıldız uç takılmış sıkma torbası ya da pompa yardımıyla gerçekleştirilir. Bu hamur halkalar, 130–150 °C sıcaklıktaki ayçiçek yağında kızartılır. Elde edilen kızarmış halkalar, oda sıcaklığında bekletilen şerbete daldırılarak tatlandırılır.

Tatlıya karakteristik çıtırlık dış yüzeyde, yumuşaklık ise iç yapıda sağlanır. Bu yapı, yağın çekilmeden kontrollü şekilde yüksek sıcaklıkta kullanılması ve tatlının günlük üretilmesiyle elde edilir. Yöre halkı ve Adana'yı ziyaret eden turistler arasında yaygın tüketimi bulunan tatlı, bu bağlamda Adana mutfağı ile güçlü bir ün bağına sahiptir.

Tarif/Üretim Yöntemi

Adana halka tatlısının üretimi iki ana aşamada gerçekleşir: şerbetin hazırlanması ve hamurun hazırlanıp kızartılması.

Şerbet Hazırlığı

Şerbet, 5 kg toz şekerin, 3,5 litre içme suyunda eritilmesi ve karışımın kaynama aşamasında 5–10 ml limon suyu ilave edilerek yaklaşık 30 dakika kaynatılmasıyla hazırlanır. Ateşten alınan karışım, oda sıcaklığında dinlendirilir.

Hamur ve Kızartma İşlemi

100 adet tatlı üretimi için kullanılan malzemeler şunlardır:

• 2,5 kg buğday irmiği
• 1 kg buğday unu
• 10 g karbonat
• 1,5 litre içme suyu

İrmik, un ve karbonat karıştırılır, ardından yavaş yavaş su eklenerek kek hamuru kıvamına getirilir. Hamur, yıldız uçlu sıkma torbasına alınır ve kızgın ayçiçek yağına tam halka şeklinde sıkılır. Her halka, uçları üst üste gelecek şekilde yerleştirilir. Yağ içinde birkaç dakika kızartılan halkalar, eşit pişmeleri için sürekli çevrilir. Yüzeye çıkıp altın sarısı rengini alan halkalar, bir şiş yardımıyla yağdan çıkarılır ve şerbete daldırılır. Birkaç dakika şerbet içinde bekletildikten sonra süzülerek servise hazır hâle getirilir.

Hijyen ve kalite açısından, her 600 adet tatlıdan sonra kızartma yağı değiştirilir. Bu uygulama, tatlının dış katmanında istenmeyen tat oluşumunu ve yağın yanmasını önlemeyi amaçlar.

Coğrafi Sınır ve Ün Bağı

Adana halka tatlısı, yalnızca Adana il sınırları içinde üretilebilir. Bu coğrafi sınırlama, ürünün geleneksel üretim yöntemlerinin korunmasını ve yöreyle olan ün bağının sürdürülmesini hedefler. Üretim süreci, tatlının Adana mutfağında taşıdığı kültürel önemi ve geleneksel bilgi birikimini yansıtır.

Denetim ve Tescil

Adana halka tatlısı, 5 Ekim 2020 tarihinde mahreç işaretiyle coğrafi işaret olarak tescillenmiştir. Tescil sahibi Adana Ticaret Odasıdır. Denetimler, Adana Ticaret Odası koordinasyonunda; Adana Lokantacılar ve Kebapçılar Odası, Adana Büyükşehir Belediyesi, Seyhan Belediyesi ve Adana İl Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan bir kurul tarafından yürütülür. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; şikâyet hâlinde ise denetim her zaman mümkündür. Denetim süreci, ürünün şekli, kullanılan malzeme oranları, yağ değişim sıklığı, şerbetleme süresi ve günlük üretim koşulları gibi kriterleri içerir.

Kurumsal denetim, ürünün özgünlüğünü koruma amacı taşımakta olup gerek duyulması halinde kamu kurumları ve özel uzman kuruluşlardan hizmet temini mümkündür. Ayrıca, Adana Ticaret Odası ürünün tescil haklarının korunması kapsamında hukuki süreçleri de yürütmektedir.