Ahmed Hüseyin eş-Şara (Arapça: أحمد حسين الشراء), bilinen adıyla Ebu Muhammed el-Colani (Arapça: أبو محمد الجولاني), Suriye'de faaliyet gösteren 29 Ocak 2025 itibarıyla Suriye Arap Cumhuriyeti Geçiş Dönemi Cumhurbaşkanıdır.
Ahmed Hüseyin el-Şara - Anadolu Ajansı
2024 yılı Aralık ayında Suriye'de Beşşar Esad yönetiminin devrilmesinin ardından yeni yönetimin lideri olarak ön plana çıkmış ve ülkedeki askeri grup temsilcilerinin katılımı sonucunda gerçekleşen "Zafer Konferansı" sonucunda geçiş dönemi Cumhurbaşkanı ilan edilmiştir. Günümüzde Ahmed el Şara geçiş dönemi yönetiminin başında yer almakta ve ülkenin yeni siyasi yapısını oluşturma sürecinde etkin bir rol üstlenmektedir.
Erken Yaşamı ve Ailesi
Ahmed Hüseyin eş-Şara, 29 Ekim 1982’de Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da doğmuştur. Ailesi, İsrail’in 1967’deki Altı Gün Savaşı sırasında Golan Tepeleri’ndeki Fik (Fīq) kasabasında yaşamaktayken, savaşın ardından bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştır. Bu nedenle, ilerleyen yıllarda "Colani" (Golanlı) lakabını kullanmıştır.
Babası Hüseyin eş-Şara, Bağdat Üniversitesi İktisat ve Siyaset Bilimi Fakültesi’nden mezun olmuştur. Suriye’de bir süre petrol şirketlerinde ve Petrol Bakanlığı’nda çalıştıktan sonra, 1979 yılında Suudi Arabistan’a yerleşerek Petrol Bakanlığı’nda danışman olarak görev yapmıştır.
Ahmed Şara, çocukluk ve gençlik yıllarını Suudi Arabistan’da geçirmiştir. Ailesi, 1989 yılında Suriye’ye geri dönmüş ve Şam’ın Mezze mahallesine yerleşmiştir. Mezze, Suriye’nin üst-orta sınıfının yoğunlukla yaşadığı bir bölge olarak bilinmektedir.
Şara’nın eğitim hayatına dair sınırlı bilgi bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre Suriye’de yükseköğrenimini tamamlamadan Irak’a giderek silahlı gruplara katılmıştır.
2003 Irak Savaşı
Ahmed Şara, 2003 yılında ABD’nin Irak’ı işgal etmesinin ardından Irak’a gitmiştir. O dönemde, ABD’ye karşı savaşan silahlı gruplara katılarak El-Kaide’nin Irak kolunda yer almıştır. Bu süreçte, Irak’ta faaliyet gösteren yapılanmalarla bağlantı kurmuş ve zamanla örgüt içinde yükselmiştir.
2006 yılında ABD güçleri tarafından yakalanmış ve çeşitli hapishanelerde tutulmuştur. İlk olarak Ebu Gureyb Hapishanesi’ne gönderilmiş, ardından Bucca Kampı, Cropper Kampı ve Et-Taci Hapishanesi’nde beş yıldan fazla bir süre boyunca hapis yatmıştır.
Hapishane yılları, Ahmed Şara’nın askeri ve ideolojik eğitim aldığı bir dönem olmuştur. Burada, savaş stratejileri, istihbarat toplama yöntemleri ve örgüt içi liderlik konularında deneyim kazanmıştır. Hapishaneden çıktıktan sonra, El-Kaide'nin Irak ve Suriye’deki yapılanmalarıyla daha etkin bir şekilde bağlantı kurarak Suriye’deki silahlı faaliyetlerini başlatmıştır.
Suriye İç Savaşı
2011 yılında Suriye’de iç savaşın başlamasıyla birlikte Ahmed Şara, ülkeye dönerek silahlı muhalefet içinde yer almıştır. Aynı yıl, El-Kaide’nin Suriye kolu olarak bilinen El-Nusra Cephesi’ni kurmuş ve örgütün liderliğini üstlenmiştir. El-Nusra Cephesi, iç savaşın ilk dönemlerinde hem Suriye hükümetine karşı savaşmış hem de diğer muhalif gruplarla rekabet içinde olmuştur.
2016 yılında Ahmed Şara, örgütün uluslararası meşruiyetini artırmak ve Suriye’de daha geniş bir destek tabanı oluşturmak amacıyla El-Kaide ile resmi bağlarını kestiğini açıklamıştır. Bu süreçte, El-Nusra Cephesi kendisini Fetihu'ş-Şam Cephesi olarak yeniden adlandırmıştır. Bu hamle, hem ABD hem de diğer Batılı ülkeler tarafından bir taktiksel değişiklik olarak görülmüş ve terör listesinde bulunan örgüt aynı statüde kalmaya devam etmiştir.
2017 yılında ise Heyet Tahrir Şam (HTŞ) kurulmuştur ve Ahmed Şara grubun komutanlığını ve liderliğini üstlenmiştir. HTŞ, En-Nusra Cephesi’nin devamı niteliğinde olmakla birlikte, içerisinde farklı grupları da barındırmıştır. HTŞ, zamanla Suriye’nin kuzeyinde, özellikle İdlib vilayeti ve çevresinde kontrolünü artırmış, bölgede güçlü bir silahlı yapı haline gelmiştir.
HTŞ’nin kontrol ettiği bölgelerde, Ahmed Şara liderliğinde Suriye Kurtuluş Hükümeti adı altında bir yönetim modeli oluşturulmuştur. Bu yönetim, vergi toplama, mahkemeler kurma, kimlik kartları dağıtma ve kamu hizmetleri sağlama gibi devlet işlevlerini üstlenmiştir.
Ahmed Şara, HTŞ’yi Suriye’nin iç savaşında bir güç merkezi haline getirmek için çaba göstermiş ve uluslararası tanınma arayışına girmiştir. HTŞ, zaman içerisinde El-Kaide ve IŞİD gibi radikal örgütlere karşı mücadele ettiğini duyurmuş, böylece Batılı ülkeler ve bölgesel aktörlerle diplomatik ilişkiler geliştirmeye çalışmıştır.
Suriye’de Güç Kazanması ve İktidarı Ele Geçirmesi
2024 yılının sonlarına doğru, Suriye’deki muhalif güçler, özellikle Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki silahlı gruplar, Suriye hükümetine karşı büyük bir askeri operasyon başlatmıştır. "Saldırganlığı Caydırma – Rad'ul Udvan" adı verilen operasyon kapsamında, HTŞ ve müttefikleri kuzey ve batı bölgelerinden ilerleyerek Suriye ordusuna karşı büyük çaplı saldırılar düzenlemiştir. Kasım ayının son haftasında Halep-Şam otoyolu kesilmiştir. Ardından Halep, Hama ve Humus gibi stratejik şehirler muhaliflerin kontrolüne geçmiştir.
8 Aralık 2024’te, muhalif güçler başkent Şam’a girmiş ve hükümet binalarını ele geçirmiştir. Beşşar Esad, muhaliflerin ilerleyişi karşısında Moskova’ya kaçmış, Rusya yönetimi kendisine siyasi sığınma hakkı tanımıştır. Esad’ın ülkeyi terk etmesiyle, 24 yıllık Beşşar Esad yönetimi ve 61 yıllık Baas rejimi sona ermiştir.
Bu gelişmelerin ardından, 29 Ocak 2025’te Şam’da "Zafer Konferansı" düzenlenmiş ve toplantıya Ahmed Şara’nın yanı sıra askeri grup liderleri ve yeni yönetimin temsilcileri katılmıştır. Konferans sonunda, Ahmed Şara geçiş dönemi Cumhurbaşkanı olarak ilan edilmiş, Suriye’nin yeni yönetimi uluslararası platformlarda kendisini temsil etmeye başlamıştır.
Zafer Konferansı’nda ayrıca Suriye’de geçiş sürecinin nasıl işleyeceğine dair temel kararlar alınmış, 2012 Anayasası’nın yürürlükten kaldırıldığı, Baas Partisi’nin ve ona bağlı tüm devlet kurumlarının feshedildiği duyurulmuştur. Suriye’de yeni bir siyasi düzen oluşturma sürecinin başlangıcı olarak kabul edilen bu gelişmeler, Ahmed Şara’nın ülkenin yeni yönetiminde belirleyici bir figür olmasını sağlamıştır.
Geçiş Dönemi Liderliği
Ahmed Şara, geçiş dönemi Cumhurbaşkanı olarak ilan edilmesinin ardından 31 Ocak 2025 tarihinde ilk ulusa sesleniş konuşmasını yapmıştır. Konuşmasında, Suriye’de geçiş sürecinde yasama yetkisini üstlenecek bir geçici meclis oluşturulacağını duyurmuştur. Bu kapsamda, Ulusal Diyalog Konferansı için bir hazırlık komitesinin kurulacağını açıklamıştır. Konferansın, Suriye'nin gelecekteki siyasi yapısının belirlenmesi amacıyla farklı kesimlerin görüşlerini bir araya getirecek bir platform olması planlanmıştır. Şara, konuşmasında anayasal bir çerçeve oluşturulması amacıyla bir anayasal bildiri hazırlanacağını belirtmiştir.
Yeni yönetimin öncelikleri arasında, toplumsal barışın sağlanması, Suriye halkına karşı suç işleyenlerin adalete teslim edilmesi, toprak bütünlüğünün korunması, devlet kurumlarının yeniden inşası ve ekonomik kalkınma yer almıştır. Şara, ülkede güvenliği ve istikrarı sağlamak amacıyla askeri ve güvenlik reformları yapılacağını açıklamıştır.
Ahmed Şara, uluslararası tanınırlık kazanmak ve diplomatik ilişkileri geliştirmek amacıyla dış politikada daha geniş bir açılım hedeflediğini ifade etmiştir. Bu doğrultuda, bölgesel işbirliklerini artırmak ve Suriye’yi uluslararası toplumda yeniden konumlandırmak için diplomatik temaslarını hızlandıracağını açıklamıştır. Suriye’nin siyasi geleceğinin halkın iradesiyle belirleneceğini vurgulamış ve özgür ve adil seçimlerin düzenleneceği bir sistemin kurulacağını belirtmiştir.
Dış Politika ve İlk Resmi Ziyaretleri
Ahmed Şara, Suriye Arap Cumhuriyeti Geçiş Dönemi Cumhurbaşkanı olarak ilan edilmesinin ardından dış politikada ilk adımlarını atmış ve uluslararası tanınırlığını artırmak amacıyla diplomatik temaslara başlamıştır. Bu kapsamda, ilk resmi yurt dışı ziyaretini Suudi Arabistan’a gerçekleştirmiştir. 2 Şubat 2025’te, Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile birlikte Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a ulaşmış ve burada Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile görüşmüştür. Bu ziyaret, Suriye’nin yeni yönetimi ile Körfez ülkeleri arasındaki ilişkilerin geleceğini belirleyecek ilk diplomatik temaslardan biri olarak değerlendirilmiştir.
Ahmed Şara'nın ilk resmi yurt dışı ziyareti sırasında Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile görüşmesi, Suudi Arabistan - Anadolu Ajansı
Suudi Arabistan ziyaretinin ardından Ahmed Şara, 4 Şubat 2025'te Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulunmuştur. Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından resmi törenle karşılanan Şara, ikili ve heyetler arası görüşmeler gerçekleştirmiştir. Görüşmelerde, Suriye'deki son gelişmeler, geçiş döneminin yönetimi, ekonomik toparlanma süreci, güvenlik ve istikrar konuları ele alınmıştır. Şara, Türkiye ile ilişkileri derin bir stratejik işbirliğine dönüştürme arzusunda olduklarını belirtmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, Suriye ile dayanışma içinde hareket ederek, terörün olmadığı huzur ve güven iklimini ortak coğrafyada hakim kılacaklarına inandığını ifade etmiştir.
Ahmed Şara’nın geçiş dönemi liderliği uluslararası düzeyde farklı tepkilerle karşılanmıştır. ABD, Avrupa Birliği ve bazı Arap ülkeleri, yeni yönetimin meşruiyet kazanması için kapsamlı bir siyasi sürecin işlemesi gerektiğini vurgulamıştır. Öte yandan, Suriye ile Rusya arasında çeşitli düzeylerde görüşmeler gerçekleşirken, İran ise yeni yönetimi tanımadıklarını ve bu süreci meşru görmediklerini açıklamıştır.
