Aksaray Kabak Çekirdeği, Cucurbita pepo L. türü yazlık kabaklardan elde edilen, çerezlik olarak değerlendirilen ve işlenmiş ya da işlenmemiş biçimde tüketime sunulan bir üründür. Ürün, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Menşe Adı” ile 12 Şubat 2021 tarihinde tescillenmiş olup, coğrafi sınırı Aksaray ilinin Merkez, Gülağaç, Güzelyurt ve Ortaköy ilçelerini kapsamaktadır.

^{Aksaray Kabak Çekirdeği (AA)}

Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Aksaray Kabak Çekirdeği, tipik olarak beyaz renkli, parlak yüzeyli, ortalama 11–12 mm eninde ve 20–21 mm boyundadır. Ham halde hektolitre ağırlığı 380 g ve üzeri, işlenmiş halde 400–410 g’dır. Protein oranı %30–32, nem oranı %7–9, yağ oranı ise %39–42 arasında değişmektedir.

Kullanılan çeşitler arasında yer alan “Kadın (Hanım) Tırnağı” ya da “Sivri Kabak”, yüksek verim potansiyeli, kolay çitlenebilirlik özelliği ve düşük fire oranı ile öne çıkmaktadır. Çekirdekler homojen yapıdadır ve doluluk oranı yüksektir. Kuru şartlarda dekardan 60–80 kg, sulu şartlarda ise 120–150 kg ürün elde edilebilmektedir.

Üretim Metodu

Toprak Hazırlığı

Derin köklü olan kabak bitkileri için toprağın sonbaharda derin sürülmesi gerekir. Ahır gübresi (4–6 ton/da) ya da iyi yanmış tavuk veya güvercin gübresi (1–2 ton/da) sonbaharda uygulanır. İlkbaharda toprak kazayağı ve tapan ile işlenerek tohum yatağı hazırlanır.

Ekim

Toprak sıcaklığı 10–12 °C’ye ulaştığında (nisan sonu – mayıs başı), pnömatik mibzerle ekim yapılır. Sulu tarım alanlarında sıra arası 75–80 cm, sıra üzeri 25–30 cm olacak şekilde ekim yapılır. Dekara 0,9–1,2 kg temizlenmiş, hastalıksız ve kuru tohumluk kullanılır.

Bakım

Yabancı ot mücadelesi çapalama ile yapılır. Bitki 3–4 yapraklı döneme ulaştığında ilk çapa, 3–4 hafta sonra ikinci çapa gerçekleştirilir. Hızla gelişen bitki toprak yüzeyini kapatarak üçüncü bir çapaya gerek bırakmaz.

Sulama

Bitkinin kökleri 1,5–2 metreye kadar inebildiğinden kurak arazilerde yetişebilir. Ancak verim sulu üretimde %30–40 artar. Meyve oluşumu başladıktan sonra sulama başlar ve bu dönemden itibaren 1,5–2 haftada bir sulama önerilir. Yılda 4–5 kez yağmurlama şeklinde sulama yapılır.

Hasat ve Kurutma

Olgunlaşan meyveler sapları kahverengiye dönünce koparılır ve birkaç gün tarlada bekletilir. Otomatik hasat makineleri ile çekirdekler ayrılır ve 10–15 gün boyunca güneş altında karıştırılarak %7–9 nem seviyesine kadar kurutulur. Kurutulan ürün, çuvallara konularak nemsiz ambarlarda saklanır.

^{Aksaray Kabak Çekirdeği Hasadı (T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı)}

Coğrafi Sınır ve Denetim

Coğrafi Sınır

Aksaray ili Merkez, Gülağaç, Güzelyurt ve Ortaköy ilçeleri.

Denetim

Aksaray Ticaret Borsası koordinasyonunda; Gülağaç İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Aksaray İl Temsilciliği temsilcilerinden oluşan en az üç kişilik bir denetim mercii tarafından yılda en az bir kez olmak üzere denetim yapılır.