Aksaray Şerbetli Pidesi, üç farklı peynirle hazırlanan iç harcı, taş fırında meşe odunu ateşinde pişirilmesi ve pişirme sonrası üzerine tereyağı ve şerbet dökülmesiyle özgünleşen geleneksel bir Aksaray yemeğidir. Üretimin tüm aşamaları Aksaray ili sınırlarında, ustalık gerektiren özel yöntemlerle gerçekleştirilir.

^{Aksaray Şerbetli Pidesi (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Üretim Metodu

Pidenin hamuru için yaş maya, su, şeker, tuz ve un kullanılır. Daha detaylı olarak, 1 kg özel amaçlı buğday unu, 500 ml su, 5 g maya, 50 g tuz ve 50 g tereyağı karıştırılıp ele yapışmayan bir hamur elde edilinceye kadar yoğrulur6. Hamur, üzeri nemli bir bezle örtülerek yarım saat mayalanmaya bırakılır. Mayalanan hamur 5 parçaya bölünüp 20 dakika daha dinlendirilir. Dinlenen hamur parçaları yaklaşık 1 metre uzunluğunda ve 10 cm genişliğinde pide şeklinde açılır.

Pidenin içi, yani üç peynirli harç için tuzsuz lor, rende kaşar (yağlı eritme peynir) ve küflü peynir kullanılır. Küflü peynir, coğrafi sınırda "göğ" olarak da adlandırılır. Harç malzemeleri belirli oranlarda kullanılır: 150 g lor peynir, 150 g yağlı eritme peynir (kaşar vb.), 300 g küflü peynir ve 30 g tuz. Kullanılan peynirler tercihen Aksaray köylerinden temin edilir. Üç çeşit peynir ve tuz karıştırılıp preslenir ve acı suyunu atması için 24 saat buzdolabında bekletilir. Karışım sararmaya başlayınca kullanıma hazır hale gelir. Açılan hamurların içine yaklaşık 120 gram üç peynirli harç konulur. Peynirler görünmeyecek şekilde kenarlarından içe doğru katlanarak kapatılır.

Pidenin üzeri için pişirme sonrası tereyağı kullanılır. Pidenin şerbeti için şeker, su ve limon suyu kullanılır. Detaylı olarak, 500 g toz şeker, 500 ml su ve 3-5 ml limon suyu karıştırılır. Su ve toz şeker kaynatılır, kaynamaya başladıktan sonra yarım saat daha kaynatılır, ardından limon suyu eklenip karıştırılarak soğumaya bırakılır.

Hazırlanan pideler, taş fırında meşe odunu ateşinde 200 derecede üzeri kızarana kadar pişirilir. Fırından çıktıktan sonra, üzerleri bıçakla kesilip içine tereyağı konur ve üzerine de sürülür. Yağlanan pideler 4 parmak eninde10 veya 5-6 cm uzunluğunda dilimlenir. Servis tabağına konulan dilimlenmiş pidelerin üzerine soğuk şerbet gezdirilerek servis edilir.

Aksaray Şerbetli Pidesi, genellikle kahvaltılarda tüketilir. Ancak günün her saatinde talep görmektedir. Pidenin ayırt edici özellikleri ve coğrafi sınır ile ün bağının oluşmasının nedenleri arasında üç peynirli harç kullanılması, piştikten sonra içinin ve üzerinin tereyağıyla yağlanıp şerbet dökülerek servis edilmesi şeklinde coğrafi sınıra özgü üretim metodu bulunması ve bunun ustalık becerisi gerektirmesi sayılabilir. Bu sebeple üretimin tüm aşamaları Aksaray ili coğrafi sınırında gerçekleştirilmelidir.

Malzemeler

Hamuru için:

• 1 paket yaş maya
• 1,5 su bardağı su
• 1 çay kaşığı şeker
• 1 tatlı kaşığı tuz
• Alabildiği kadar un

İçi İçin:

• 1 su bardağı tuzsuz lor
• 1 su bardağı rende kaşar
• 1 su bardağı küflü peynir

Üzeri için:

• 2 çorba kaşığı tereyağı

Şerbeti için:

• 2 su bardağı şeker
• 2 su bardağı su
• 1 çorba kaşığı limon suyu

Denetim

Aksaray Belediyesi koordinasyonunda, Aksaray Belediyesi, Aksaray İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Aksaray İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden uzmanların katılımıyla oluşan 3 kişilik denetim mercii tarafından yapılır. Denetimler yılda bir kez düzenli olarak, ayrıca ihtiyaç duyulduğunda veya şikayet halinde yapılır. Denetim mercii, kullanılan malzemelerin ve oranlarının, üretim metodunun (özellikle peynir harcı hazırlama ve şerbetleme) ve mahreç işareti kullanımının uygunluğunu kontrol eder.