Alaca sansar (Vormela peregusna), Mustelidae (gelincikgiller) familyasına ait küçük bir etçil memelidir. Bilimsel adı Vormela peregusna olan bu tür, morfolojik özellikleri ve davranışsal yapısıyla diğer sansar türlerinden ayrılmaktadır. Mustelidae familyasının tek türlü Vormela cinsinde yer alır. Genetik olarak Mustela ve Ictonyx cinsleriyle yakın akrabadır.

Fiziksel Özellikler

Alaca sansar, gövdesi üzerine dağılmış benekli tüy desenleriyle karakterizedir. Vücudu yaklaşık 29–35 cm uzunluğunda olup, kuyruk uzunluğu 12–20 cm arasında değişmektedir. Ağırlığı 0,3–0,7 kg arasında değişir. Kafa yapısı yuvarlak, kulakları kısa ve geniştir. Sırt bölgesi sarımsı kahverengi üzerine koyu renkli beneklerle kaplıdır; kuyruk uç kısmına doğru tamamen kararmaktadır.

^{Alaca sansar (Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Dağılım ve Habitat

Alaca sansar, Doğu Avrupa, Orta Asya ve Orta Doğu'da yer alan yarı kurak ve açık habitatlarda yayılım göstermektedir. Türkiye, bu türün doğal yaşam alanlarının sınırları içinde yer almaktadır. Türkiye'de İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Ege bölgelerinde farklı zamanlarda gözlemlenmiştir. Özellikle Kütahya, Sivas ve Aksaray illerinde son yıllarda çeşitli gözlem kayıtları mevcuttur.

Yaşam alanları genellikle bozkır, tarım alanları, kayalık bölgeler ve çalılıklarla çevrili açık arazilerdir. Genellikle 2.000 metre rakıma kadar olan yüksekliklerde rastlanabilir. Kayaların altı, terk edilmiş yuvalar ya da kendi kazdıkları basit oyuklarda barınır.

Beslenme ve Davranış

Etçil bir tür olan alaca sansar, başlıca kemirgenler, kuşlar, yumurtalar, sürüngenler ve böceklerle beslenir. Gece ve gündüz aktif olabilmektedir. Avlanma sırasında dikkatli, çevik ve sessiz hareket eder. Yalnız yaşar; bireyler arası temas çoğunlukla çiftleşme dönemindedir.

^{Alaca sansar ( yapay zeka ile oluşturulmuştur )}

Tehdit algıladığında kuyruğunu dikleştirip sırtına doğru kıvırarak vücudunu olduğundan büyük gösterir. Aynı zamanda anal bezlerinden kötü kokulu bir sıvı salgılayarak yırtıcılara karşı savunma mekanizmasını devreye sokar.

Üreme

Çiftleşme dönemi ilkbaharda gerçekleşir. Gebelik süresi yaklaşık 40 gün olup, dişi bir doğumda 4–8 arasında yavru doğurur. Yavrular doğumdan sonraki birkaç hafta boyunca tamamen anneye bağımlıdır.

Korunma Durumu

Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “Hassas” (Vulnerable) kategorisinde değerlendirilmiştir. Türkiye'de nesli tükenme tehlikesi altında olan türler arasında yer almaktadır. Tarımsal alanların genişlemesi, habitat parçalanması, pestisit kullanımı ve insan kaynaklı müdahaleler türün yaşam alanlarını tehdit etmektedir.

Türkiye'deki Gözlem Kayıtları

Kütahya’nın Altıntaş ilçesinde Nisan 2021’de doğa fotoğrafçısı tarafından görüntülenmiş; bu kayıt yerel medyada yer bulmuştur. 2025 yılı itibarıyla Sivas ve Aksaray illerinde de türün gözlemlendiği bildirilmiştir. Bu gözlemler türün Türkiye’deki yayılımı açısından önem taşımaktadır.