David Lean'in yönettiği Arabistanlı Lawrence (Lawrence of Arabia), sinema dünyasında önemli bir yere sahip, görsel açıdan dikkat çeken ve tarihi açıdan derinlikli bir yapımdır. T.E. Lawrence’ın anılarından uyarlanan bu epik film, Birinci Dünya Savaşı sırasında Arap Yarımadası’nda Osmanlı İmparatorluğu’na karşı başlatılan Arap isyanını yöneten İngiliz subayı T.E. Lawrence’ın hayatını ele alır. Film, sadece bir biyografi olmakla kalmaz, aynı zamanda sömürgecilik, kimlik, güç ve liderlik gibi evrensel temaları da işler.

^{Arabistanlı Lawrence Film Afişi (Kaynak: Frameby Web Sitesi)}

Filmin Konusu

Film, genç bir İngiliz subayı olan T.E. Lawrence’ın, Arap çöllerine atanmasıyla başlar. Lawrence, başlangıçta Arap halkının geleneklerine ve yaşam tarzına yabancı olsa da zamanla onların güvenini kazanır. Gözlemlerinin ardından, Arap kabilelerini birleştirerek Osmanlı İmparatorluğu'na karşı büyük bir isyan başlatır. Bu süreç, Lawrence’ın sadece fiziksel olarak değil, aynı zamanda psikolojik olarak da dönüşüm yaşamasına ve içsel çatışmalarla yüzleşmesine yol açar.

Öne Çıkan Unsurlar

• Peter O'Toole'un Performansı: Peter O'Toole, T.E. Lawrence karakterini canlandırarak güçlü bir performans sergiler. O'Toole’un karakterin karizmasını ve karmaşıklığını başarıyla yansıtması, filmin önemli bir yönüdür.
• Görsel Şaheser: Filmin sinematografisi, çöl manzaralarıyla dikkat çeker. Geniş açılı çekimler, filme destansı bir görsel deneyim kazandırır ve bu da filmle ilgili övgülerin başında gelir.
• Müzik: Maurice Jarre’nin bestesi, filmde duygusal bir derinlik yaratır ve izleyiciye unutulmaz bir atmosfer sunar.
• Tarihi ve Politik Derinlik: Film, T.E. Lawrence’ın kişisel hikayesinin yanı sıra, Arap İsyanı’nın tarihsel bağlamını ve dönemin sömürgeci politikalarını da işler.

Filmin Tarihsel Arka Planı

Arabistanlı Lawrence filmi, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı başlatılan Arap isyanına dayanır. İsyanın temelleri, özellikle Şerif Hüseyin’in İngiltere ile yaptığı görüşmelere dayanır. 1915 yılında Hüseyin, İngiltere ile ittifak kurarak Osmanlı’ya karşı bağımsız bir Arap devleti kurma vaadiyle Mısır’daki İngiliz Yüksek Komiseri Sir Henry McMahon’a bir mektup gönderir. Hüseyin, Arap halkını Osmanlı'ya karşı silahlı ayaklanmaya çağırarak, Arap isyanının başlangıcını oluşturur. Ancak, bu isyan Osmanlı İmparatorluğu’na karşı örgütlü bir halk hareketi olmaktan ziyade, Şerif Hüseyin’in liderliğindeki aşiret güçlerinin sınırlı bir ayaklanmasıydı. 1916 yılında Mekke’deki Osmanlı garnizonuna yapılan saldırı, isyanın ilk büyük adımını oluşturur ve Arap isyanının yayılmasının önünü açar. 

Filmdeki Önemli Olaylar

1. Lawrence’in Prens Faysal’a Gönderilmesi: Film, Lawrence’in Prens Faysal’a atanmasıyla başlar. Faysal, modern silahlara sahip olmamanın zorluklarını dile getirir.
2. Akabe Baskını: Lawrence, Arap kabilelerini birleştirerek Nüfud çölünü geçer ve Akabe’yi Osmanlılardan almayı başarır. Bu olay, Lawrence’ın liderlik yeteneklerinin ve cesaretinin simgesi haline gelir.
3. Osmanlı Demir Yollarına Saldırılar: Lawrence, Arap isyancılarına İngilizlerin desteğiyle Osmanlı demir yollarına saldırılar düzenler. Ancak, bu saldırılar sırasında Arap isyancıları ve lideri Auda, geri çekilmeye başlar.
4. Şam’ın Alınması: Filmin sonunda, Lawrence ve isyancılar Şam’ı alır. Ancak, Arap Ulusal Konseyi kurulduktan kısa bir süre sonra, iç yönetimsel sorunlar ve İngilizlerin desteği olmadan altyapı hizmetlerinin yürütülememesi nedeniyle çözülür.

Filmin Aldığı Ödüller

7 Akademi Ödülü (Oscar) - 1963:

• En İyi Film
• En İyi Yönetmen (David Lean)
• En İyi Sinematografi (Freddie Young)
• En İyi Sanat Yönetimi
• En İyi Müzik (Maurice Jarre)
• En İyi Ses
• En İyi Montaj

Altın Küre Ödülleri:

• En İyi Film (Drama)
• En İyi Yönetmen (David Lean)

BAFTA Ödülleri:

• En İyi Sinematografi
• En İyi Müzik
• En İyi Yönetmen (David Lean)

İngiltere Sinema ve Televizyon Sanatları Akademisi (BAFTA):

• En İyi Film (Foreign)

Filmin sinematografik başarısı ve tarihsel derinliği, birçok ödül kazanmasına ve eleştirmenlerden olumlu yorumlar almasına neden olmuştur. Bu ödüller, filmin görsel sunumunun ve tarihsel içeriğinin sinema sanatına yaptığı katkıyı yansıtmaktadır.