Arapgir deli kız baklavası, Malatya’nın Arapgir ilçesine özgü, tescilli coğrafi işaretli bir tatlıdır.

Pişirilmeden hazırlanan bu ürün, sacda pişirilmiş on adet yufka ekmeğinin kat kat dizilmesi, her kata tereyağı ve dut pekmezi karışımının sürülmesi ve dövülmüş ceviz içi serpilmesiyle yapılır. Tatlı, havuç dilimi şeklinde dilimlenerek servis edilir. Arapgir deli kız baklavasının üretiminde kullanılan yufka ekmeği yalnızca buğday unu ve suyla hazırlanır. 

Ayırt Edici Özellikler

Arapgir deli kız baklavası, toplam 10 adet yufka ekmeğinin kat kat dizilmesi, her katına eritilmiş tereyağı ile dut pekmezi karışımının sürülmesi ve katmanlar arasına dövülmüş ceviz içi serpilmesi yöntemiyle hazırlanan bir hamur işi tatlıdır. Üretimi sırasında pişirme işlemi uygulanmaz. Tatlı, serviste “havuç dilimi” biçiminde dilimlenir.

Tatlıda kullanılan yufka ekmeğinin hamuru yalnızca buğday unu ve suyla hazırlanır. Hamur, 2 ila 2,5 mm kalınlığa ulaşana kadar oklava ile açılır ve sac üzerinde pişirilir. Bu yufka ekmekleri, Arapgir ilçesi mutfak kültürüne özgü üretim geleneğinin bir parçasını oluşturur ve ürünün coğrafi kimliğinin önemli bir bileşenidir.

Arapgir deli kız baklavası, uzun bir geçmişe sahip olup Arapgir ilçesinin mutfak kültüründe özel bir yere sahiptir. Bu yönüyle, coğrafi sınır ile ürünün ünü arasında bir bağ bulunduğu tespit edilmiştir.

Üretim Metodu

Arapgir deli kız baklavasının 6 kişilik bir porsiyonunun bileşenleri ve üretim aşamaları şu şekilde tanımlanmıştır:

Malzemeler:

• 10 adet sacda pişirilmiş yufka ekmeği
• 300 gram tereyağı
• 300 gram dut pekmezi
• 350 gram dövülmüş ceviz içi
• 50 ml su

Yufka Ekmeği Bileşenleri:

• 300 gram buğday unu
• 400 ml su

Yufka Ekmeğinin Hazırlanışı:

Buğday unu ve su, derin bir kapta orta sertlikte hamur elde edilinceye kadar yoğrulur. Elde edilen hamur, 10 adet bezeye ayrılır. Bezeler, oklava ile 2-2,5 mm kalınlığında açılır ve sac üzerinde pişirilir.

Tatlı Hazırlama Aşamaları:

Eritilmiş tereyağı, ocakta bir kap içerisinde dut pekmezi ve su ile karıştırılır. Hazırlanan yufka ekmeklerinin ilki tepsiye yerleştirilir. Üzerine tereyağlı pekmez karışımı ince bir tabaka halinde sürülür ve dövülmüş ceviz içi serpilir. Bu işlem, yufkalar bitinceye kadar kat kat tekrarlanır. En üst kata da tereyağlı pekmez karışımı sürülür ve isteğe bağlı olarak ceviz içi serpilir. Hazırlanan tatlı, 5 dakika dinlendirildikten sonra servise hazır hale getirilir. Servis, havuç dilimi şeklinde yapılır.

Coğrafi Sınırda Üretim Şartı

Arapgir deli kız baklavasının tüm üretim aşamalarının, Arapgir ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Bu zorunluluk, ürünün tarihsel olarak bu bölgeyle olan bağı ve coğrafi ün ilişkisine dayanmaktadır.

Denetim ve Gözetim

Arapgir Deli Kız Baklavası’nın coğrafi işaret tesciline uygun üretiminin sağlanması için belirlenen denetimler, Arapgir Belediyesi’nin koordinasyonunda yürütülür. Denetim mercii; Arapgir Belediyesi, Arapgirli Kadınlar Dayanışma Derneği ile Arapgir İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden ürün konusunda uzman birer temsilciden oluşur ve en az üç kişilik bir kurul tarafından gerçekleştirilir. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır. Bunun dışında, şikâyet üzerine veya ihtiyaç duyulan diğer durumlarda da denetim gerçekleştirilebilir.

Denetim sonucunda hazırlanan tutanaklar, Arapgir Belediyesi tarafından raporlanarak Türk Patent ve Marka Kurumuna iletilir. Denetimler sırasında tespit edilen uygunsuzluklar ile bu uygunsuzlukların giderilmesi için alınması gereken tedbirler, ilgili kişi, kurum veya kuruluşlara bildirilir. Denetim esas kriterleri arasında; üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna uygunluk ve “Arapgir Deli Kız Baklavası” ibaresi ile mahreç işareti ambleminin kullanımına ilişkin hususlar yer alır.

Denetim mercii, gerektiğinde kamu veya özel kuruluşlardan ya da bu kuruluşlarda görevli uzmanlardan hizmet alabilir veya bu kişilerin uzmanlıklarından yararlanabilir. Tescil ettiren kurum, ürünün haklarının korunması ve gerekli durumlarda hukuki süreçlerin yürütülmesinden sorumludur.