Ayşe Sabiha Gökçül Erbay, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde milletvekilliği yapan ilk kadınlar arasında yer almış bir eğitimci ve siyasetçidir. 1900 yılında Bergama’da (Balıkesir) doğmuştur. İlk ve ortaöğreniminin ardından öğretmenlik eğitimi almış, 1935 ve 1942 yıllarında iki ayrı dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne milletvekili olarak girmiştir. Eğitim hizmetleri, siyasi görevleri ve kadınların kamusal hayattaki temsili açısından erken Cumhuriyet döneminde önemli roller üstlenmiştir. 31 Ağustos 1998 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Eğitim Hayatı ve Öğretmenlik Görevleri
Sabiha Gökçül, İstanbul Kız Muallim Mektebi’ni ve ardından Darü’l-Muallimât-ı Âliye’nin hazırlık kısmını 1919 yılında tamamlamıştır. Fransızca bilen, kültürlü ve milliyetçi bir öğretmen olarak tanımlanmıştır. 1919’dan itibaren Edirne, İzmir ve Adana gibi şehirlerde öğretmenlik ve yöneticilik görevlerinde bulunmuştur.
İlk olarak 1919-1920 yılları arasında Edirne Darü’l-Muallimâtında Türkçe öğretmenliği yapmış, ardından 1923-1924 döneminde İzmir Kız Muallim Mektebi ve İzmir Kız Lisesi’nde öğretmenlik, müdür yardımcılığı ve müdürlük görevlerinde bulunmuştur. 1924’te Adana’da Kız Muallim Mektebi müdürlüğüne atanmış, 1925’te tekrar İzmir’e dönerek burada görev yapmıştır. 1930 yılında İzmir Kız Muallim Mektebi müdürü olmuş ve bu görevini 1935 yılına kadar sürdürmüştür.
Milletvekilliği Görevleri
1935 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası tarafından Balıkesir milletvekili adayı gösterilen Sabiha Gökçül, 1.172 oy alarak TBMM V. Dönem’de meclise girmiştir. Bu yasama döneminde TBMM Riyaset Divanı Kâtipliği’ne seçilmiş ve bu görevi üstlenen ilk kadın milletvekili olmuştur. Ayrıca Gümrük ve İnhisarlar Encümeninde görev almıştır.
1939 genel seçimlerinde tekrar milletvekili seçilememiş, ancak 1942 yılında Samsun Milletvekili Meliha Ulaş’ın vefatı üzerine 9 Ağustos 1942 tarihinde yapılan ara seçimde yeniden meclise girmiştir. Bu tarihten itibaren TBMM VI. ve VII. Dönemlerinde görev almış, Gümrük ve İnhisarlar Encümeni’nde yer almıştır. 280 oyla encümen azalığına seçildiği VII. Dönem’de, yükseköğretim öğrencilerine yönelik bir önerinin teklif edenleri arasında bulunmuştur. Üç yasama döneminde görev yapmasına rağmen Meclis kürsüsünden hiç söz almamıştır.
Siyasi Görev Sonrası Yaşamı
Milletvekilliğinin ardından 1947-1948 yılları arasında Ankara Gazi Lisesi’nde edebiyat öğretmeni olarak çalışmıştır. 1943 yılında Avukat Mustafa Ulvi Erbay ile evlenmiş; eşi, Mülkiye Mektebi'nde hitabet dersi vermiştir. 1949’da kurulan Trabzonlu Yüksek Tahsil Gençlerine Yardım Derneği yönetim kurulunda yer almıştır.
1952 yılında eşiyle birlikte “Yeni Sanat Edebiyat” ve “Atatürkçü Sanat Edebiyat” adlı gazeteleri kurmuş ve yayımlamıştır. Emeklilik yıllarında da kültürel faaliyetlerini sürdürmüştür.
