Babylift Operasyonu, Nisan 1975'te Vietnam Savaşı'nın son günlerinde, komünist güçlerin Güney Vietnam ve Kamboçya'daki ilerleyişi sırasında, binlerce Vietnamlı ve Kamboçyalı yetim çocuğu savaş bölgesinden tahliye etmek amacıyla ABD Hükûmeti tarafından başlatılan ve uluslararası insani yardım kuruluşları ile diğer ülkelerin (başta Avustralya) katılımıyla gerçekleştirilen bir insani hava tahliye operasyonudur. Resmi olarak 3 Nisan 1975'te ABD Başkanı Gerald Ford tarafından duyurulan bu operasyon, Güney Vietnam'ın düşüşü öncesinde, Amerikan askerlerinden doğan melez çocuklar ve savunmasız yetim çocuklar için yaşanması muhtemel tehdit ve insani kriz olaylarına yanıt olarak hayata geçirilmiştir.^【1】  Operasyon, aynı zamanda geniş kapsamlı tahliye zincirinin bir parçası olup, yalnızca yetim çocukların değil, aynı zamanda savaşın son evresinde sivil mültecilerin ve risk altındaki Vietnamlıların güvenli bölgelere nakledilmesinde de bir rol oynamıştır.

^{Babylift Operasyonu Hakkında Yapılmış Bir Belgesel Filmi (Mayday: Air Disaster)}

Tarihsel Arka Plan ve Operasyonun Planlanması

1975 yılının ilk aylarında Kuzey Vietnam Ordusu'nun Güney'e doğru ilerleyişi ve Mart ayında Da Nang da dahil olmak üzere stratejik şehirleri ele geçirmesiyle Güney Vietnam hükûmeti hızla çökmeye başladı ve on binlerce mülteci ülkeden kaçmaya çalıştı. Bu ortamda, Saygon yetimhaneleri terk edilmiş ve tıbbi bakıma muhtaç çocuklarla doluydu, öyle ki çoğu doktorun cepheye kaydırılması nedeniyle yetimler arasındaki ölüm oranı son derece yükseldi. Amerikalı askerlerin ve Vietnamlı kadınların çocuklarının, komünist iktidar altında misilleme veya tehlike ile karşı karşıya kalacağı yönündeki korkular, uluslararası toplumda acil bir eylem çağrısı yarattı. Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve özel evlat edinme kurumlarının ortak çabalarıyla, ABD kargo uçaklarının Vietnam'a teslim ettiği yardım malzemelerinin dönüş uçuşlarında savunmasız çocukları tahliye etmesi planlanmıştır.

Babylift Operasyonu, ilanından hemen sonra, 4 Nisan 1975 tarihinde yaşanan bir olayla gölgelenmiştir. Saygon'daki Tan Son Nhut Hava Üssü'nden kalkan ve içinde en az 230 yetim, gönüllüler ve Savunma Ataşeliği Ofisi (DAO) personeli olmak üzere 300'den fazla kişi bulunan bir ABD Hava Kuvvetleri C-5 Galaxy nakliye uçağı, kalkıştan kısa bir süre sonra 23.000 fit irtifada arka kargo kapılarının kilit arızası sonucu patlayıcı dekompresyona uğradı. Kargo rampası ve basınç kapısının patlaması, uçağın kuyruk kısmındaki uçuş kontrol mekanizmalarına onarılamaz hasar verdi. Uçağın pilotu Yüzbaşı Dennis Traynor'ın uçağı geri döndürme çabası, uçağın havaalanı yakınlarındaki pirinç tarlalarına düşmesiyle sonuçlandı. Bu olayda 78'i çocuk olmak üzere toplam 138 kişi hayatını kaybetti. Kazada hayatını kaybeden 35 DAO personelinin bir kısmı, Savunma İstihbarat Teşkilatı (DIA) çalışanı kadınlardı. C-5 kazası, operasyonu yavaşlatsa da durduramadı ve tahliye işlemleri diğer kargo uçakları kullanılarak sürdürüldü.^【2】 

^{45.000'den Fazla Vietnamlı Mültecinin Saygon'dan Tahliye Edilmesi (PICRYL)}

Lojistik Çabaları ve İnsani Organizasyon

4 Nisan'dan 6 Mayıs'a kadar süren Babylift Operasyonu boyunca, ABD Hava Kuvvetleri (USAF), C-141 Starlifter ve C-130 Hercules gibi uçakları kullanarak 2.600'den fazla yetim çocuğu Vietnam'dan çıkarmıştır. Babylift'in yanı sıra, 28 Nisan'a kadar süren Yeni Hayat Harekâtı, 45.000'den fazla Vietnamlı mülteciyi Saygon'dan tahliye etmiştir. Bu uçuşlar, Filipinler'deki Clark Hava Üssü, Guam ve Wake Adası'ndaki geçici mülteci kamplarına yapılmıştır. Kuzey Vietnam kuvvetlerinin Saygon'a yaklaşması ve Tan Son Nhut Hava Üssü'ne roket ve topçu ateşi açmasıyla hava tahliyesindeki tehlike giderek yükselmiştir. Hatta yerde duran bir C-130'un vurulup ateşe verilmesi, sabit kanatlı tahliyelerin sonunu getirmiştir. Saygon'dan son hava yoluyla kaçış, 29 ve 30 Nisan tarihlerinde Donanma, Deniz Piyadeleri ve Hava Kuvvetleri'ne ait helikopterlerin görev yaptığı, 6.000'den fazla kişiyi taşıyan Sık Rüzgar Operasyonu ile sağlandı.^【3】 Babylift'te kurtarılan çocukların çoğu, Guam ve Wake'deki işlemlerden sonra Hawaii, Washington ve Kaliforniya'daki ABD askeri üsleri üzerinden, Fort Chaffee, Camp Pendleton ve Eglin Hava Üssü gibi kabul merkezlerine nakledilerek Amerika Birleşik Devletleri'nde yeni yuvalarına kavuşmuşlardır.

Babylift Operasyonu'nun uluslararası boyutunda, Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAAF), C-130 Hercules uçaklarından oluşan S Müfrezesi ile tahliye ve insani yardım görevlerinde yer almıştır. RAAF, öncelikle Kızıl Haç malzemeleri ve diğer insani yardımların dağıtımına odaklanmış, hızla yetim çocukların tahliyesi ve sivil mültecilerin cephe hatlarından uzaklaştırılması görevlerini de üstlenmiştir. Avustralyalı sosyal hizmet uzmanı Rosemary Taylor, Friends For All Children (FFAC) organizasyonu aracılığıyla Vietnam'da uzun yıllar çalışmış ve tahliye edilecek çocukların listelerini hazırlayarak operasyonun temelini atmıştır.^【4】 RAAF, 4 Nisan'da Amerika Birleşik Devletleri'ne yapılan tahliyeyle eş zamanlı olarak, ilk Avustralya Babylift uçuşunu gerçekleştirmiş ve 107 bebek ve çocuğu Bangkok üzerinden Avustralya'ya transfer edilmek üzere taşımıştır. Ayrıca, S Müfrezesi, Phan Rang'dan Can Tho'ya binden fazla sivili toplu olarak tahliye etmiştir ve bu kapsamda sivil kurtarma operasyonları gerçekleştirmiştir.

Operasyonun Seyri

Babylift Uçuşları (4 Nisan – 6 Mayıs 1975)

Babylift kapsamında ABD Hava Kuvvetleri yaklaşık 1.800 yetimi kendi uçaklarıyla, özel operatörler ise 884 çocuğu sözleşmeli uçaklarla taşıdı.^【5】 C-141 Starlifter’lar uzun menzilli uçuşlarda kullanılırken C-130’lar özellikle gece görevlerinde Saygon’dan çocukların ve sivillerin çıkarılmasını sağladı. Avustralya tarafından gerçekleştirilen uçuşlarda, bebekler karton kutulara yerleştirilip emniyet kemerleriyle sabitleniyor; yetersiz beslenmiş, hasta ya da prematüre bebekler RAAF hemşirelerinin gözetiminde taşınıyordu. İkinci Babylift uçuşu 17 Nisan’da gerçekleşti; Başhemşire Vivian Bullwinkel önderliğindeki ekip, bebekleri yaş ve sağlık durumlarına göre sınıflandırdı, bazıları uzun dönüş yolculuğu için Qantas uçaklarına transfer edildi.^【6】 

Yeni Hayat Harekâtı (4–28 Nisan 1975)

Babylift ile neredeyse paralel yürüyen Yeni Hayat Operasyonu, yüz binlerce sivilin Saygon’dan uzaklaştırılması için yürütülen bir tahliye planıydı. C-141’ler gündüzleri, C-130’lar geceleri aralıksız uçuşlar yaparak toplamda 50.000’den fazla kişiyi Filipinler, Wake Adası ve Guam’a taşıdı.^【7】 Filipinler Başkanı Ferdinand Marcos’un ülkeye kabul edilecek mülteci sayısına sınırlama getirmesi üzerine güzergâhlar değiştirilerek tahliye yükü daha çok Guam’a yönlendirildi. RAAF yük sorumluları, uçak girişlerini tamamen kapatıp sadece tek kapıdan kontrollü giriş yaptırarak kalabalığı denetim altında tutmaya çalıştı.

Sık Rüzgar Operasyonu (29–30 Nisan 1975)

Sabit kanatlı uçaklar için pist artık kullanılamaz durumdaydı. 29–30 Nisan’da başlatılan Frequent Wind Operasyonu, ABD’nin tarihteki en büyük helikopter tahliye harekâtı oldu. Deniz Piyadeleri ve Hava Kuvvetleri’ne ait CH-46, CH-53 ve HH-53 helikopterleri iki gün boyunca Saygon’dan 6.000’den fazla kişiyi Güney Çin Denizi’ndeki ABD donanma gemilerine taşıdı. 56. Özel Harekât Filosu’nun H-53 helikopterleri sadece Midway uçak gemisine 1.831 kişiyi ulaştırdı; gemi aşırı kalabalıklaşınca mülteciler diğer gemilere nakledildi.^【8】 

Yeni Gelenler Operasyonu (29 Nisan – 16 Eylül 1975)

Guam, Filipinler ve Wake Adası gibi geçici kamplara yönlendirilen mülteciler daha sonra ABD içindeki kabul merkezlerine taşındı. C-141, C-130 ve C-5 uçakları Eglin Hava Üssü, Fort Chaffee, Camp Pendleton ve Fort Indiantown Gap gibi merkezlere uzun menzilli seferler yaptı. Havacılık tarihinde nadir görülen bir tempo ile yalnızca Fort Smith’e 15 gün içinde 24.000’den fazla mülteci indirildi. Bu süreçte ABD’ye taşınan Vietnamlı mülteci sayısı 130.000’i aştı; bunların yaklaşık yarısı hava yoluyla ulaştırıldı.^【9】 

^{Babylift Operasyonu Kapsamında Tahliyesi Gerçekleştirilen Bebekler ve Başkan Gerald R. Ford (NARA)}

Operasyonun Mirası ve İnsan Hikayeleri

Babylift Operasyonu, Pasifik adalarındaki geçici kamplardan Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya'ya 130.000'den fazla kişinin göç ettiği bir tahliye dalgasının sadece bir parçasıydı. Operasyon, on binlerce kişinin tahliye edilerek özgürlüğe kavuşmasını sağladı. Kurtarılan yetimlerin hikayelerinden biri, Saygon'un Çin Mahallesi'nde bombalanmış bir binanın dışında bulunan, sağır ve beyin felçli bir yenidoğan olan Dominic Golding-Nguyen'e aittir. Dom, hayatta kalma şansı düşük olduğu düşünülerek bir RAAF C-130'a bindirildi. O uçuşta iki bebek hayatını kaybederken, Dominic hayatta kaldı ve Melbourne'deki hastanede tedavi gördükten sonra Avustralya'da bir aileye evlatlık verildi.^【10】