Balyaların depolanmasında sensör verilerinin kullanımı; saman, ot veya diğer bitkisel atıklardan oluşturulan balyaların nem, sıcaklık ve yangın gibi çevresel risklere karşı korunması amacıyla balya depolarının çeşitli bölgelerine yerleştirilen sensörlerle yapılan sürekli izleme uygulamasıdır. Bu yaklaşım, hem yangınların erken tespiti hem de çürüme kaynaklı kalite kayıplarının önlenmesi için tarımsal üretimde giderek yaygınlaşan bir teknoloji çözümüdür.

Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde kullanılan yem balyaları, çoğunlukla açık alanlarda veya kapalı depolarda istiflenerek uzun süre muhafaza edilir. Bu süreçte özellikle balyaların içindeki nem oranı yüksek kaldığında, mikrobiyal faaliyetler ısı üretimine yol açar. Yeterli havalandırma veya kontrol sağlanmadığında bu ısınma, zamanla yangın riskine dönüşebilir. Ayrıca yüksek nem, balyanın çürümesine, küflenmesine ve besin değerinin düşmesine neden olur.

Kullanılan Sensör Teknolojileri

Modern balya izleme sistemlerinde çeşitli çevresel sensörler bir arada kullanılır:

• Nem Sensörleri: Balyalarda nem, çürüme ve yangınların başlıca nedenlerinden biridir. Nem sensörleri genellikle kapasitif veya rezistif yapıdadır. Bu sensörler, depo içindeki bağıl nem oranını %0–100 aralığında ölçerek çürüme ve küf oluşumunun önceden tespit edilmesini sağlamak amacıyla veri üretir. Bazıları nem ölçmenin yanı sıra sıcaklık ölçme özelliğine de sahiptir.
• Sıcaklık Sensörleri: Deponun sıcaklığının ölçülmesini sağlayarak sıcaklık kaynaklı verim kaybı ve yüksek sıcaklık sonucu yangın riskinin önüne geçilmesini sağlamak amacıyla sıcaklık verisi üretir. Bazı sıcaklık sensörleri nem ölçme özelliğine de sahiptir.
• Duman Sensörleri: Yangın oluştuğunda alev sensörleri kızılötesi teknolojiyle alevi tespit eder, duman sensörleri ise yangın sonucu oluşan gazları tespit ederek yangın durumu ile ilgili bilgi sağlar.
• Gaz Sensörleri: Balyalardaki çürüme sonucu açığa çıkan gazları tespit ederek balyaların çürüme durumu hakkında değerlendirme yapılmasını sağlar. Ayrıca ortamda yanıcı gaz bulunuyorsa yangın riskinin önceden giderilmesinin sağlanmasında da yardımcı olur.

^{Nem, sıcaklık, duman ve gaz sensörü tasvir görselleri (Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Uygulama Yöntemi

Sensörler, balyanın ortasına ya da balyaların yerleştirildiği deponun çeşitli noktalarına yerleştirilir. Bu modüler yapıdaki birçok sensör birbirine ve ana kontrolcüye bağlanır. Ana kontrolcü üzerinde bulunan yapay zeka destekli mikrokontrolcü tarafından sensör verileri incelenir ve gerekli durumda çiftçi GSM yoluyla bilgilendirilir. GSM üzerinden internet erişimi sağlanarak anlık veri takibi için uygulama geliştirilebilir. Çiftçinin bilgilendirilmesi sonucu gerekli önlemler erkenden alınıp olumsuz sonuçların önüne geçilebilir.

Sisteme yangın söndürme sistemi entegre edilip yangın durumunda çiftçinin bilgilendirilmesinin yanı sıra yangın söndürme sistemi tetiklenerek yangın kontrol altına alınabilir. Ayrıca havalandırma sistemi entegre edilerek nem miktarının sürekli aynı seviyede tutulması sağlanabilir.

Fiziksel Önlemlerle Entegrasyon

Sensör sistemleri, fiziksel koruma yöntemleriyle birlikte kullanıldığında daha etkili sonuç verir. Örneğin:

• Su geçirmez brandalar ve alev geciktirici örtüler, balyaları dış etkenlerden korur.
• Havalandırmalı depolar, içerideki nem birikimini önler.
• Düzenli veri takibi ile, sensörlerin tespit ettiği yüksek riskli alanlarda manuel kontroller yapılabilir.

Ürün Kalitesine Etkisi

Sensör destekli izleme sistemleri yalnızca güvenlik değil, ürün kalitesi açısından da önemli avantajlar sağlar:

• Besin değeri korunur: Yüksek nem nedeniyle bozulan balyalar erkenden tespit edilir.
• İzlenebilirlik sağlanır: Hangi balyanın hangi koşullarda saklandığı kaydedilebilir.
• Ticari değeri artar: Kaliteli ve hasarsız balyaların pazarlanabilirliği yüksektir.

Sürdürülebilirlik ve Gelecek Perspektifi

Sensör destekli izleme sistemleri, modern tarımın dijitalleşme süreçlerinin bir parçası olarak görülmektedir. Düşük maliyetli ve modüler yapıda tasarlanan sistemler, küçük ölçekli üreticilerden büyük tarım işletmelerine kadar geniş bir yelpazede uygulanabilir. Geliştirilen teknolojiler sayesinde, sadece anlık uyarılar değil, uzun vadeli depolama stratejileri de veriye dayalı biçimde optimize edilebilir. Bu da hem doğal kaynakların korunmasını hem de tarımsal üretkenliğin artırılmasını sağlar.