Biga pirinci, Çanakkale ilinin Biga ilçesinde yetiştirilen, Oryza sativa L. türüne ait çeltik bitkisinden elde edilen uzun taneli bir pirinç türüdür. Camsı ve mat yapısıyla ayırt edilen bu ürün, bölgenin alüvyonlu ve killi-tınlı toprak yapısı ile Akdeniz iklim özelliklerini taşıyan iklimsel koşulları sayesinde özgün nitelikler kazanır. Yaklaşık dört aylık bir yetişme sürecine sahip olan çeltik bitkisi, salkımlı yapıda sarı renkli uzun taneler üretir. Ürün, serpme yöntemiyle ekilip sürekli su altında tutulacak şekilde yetiştirilir ve geleneksel yöntemlerle hasat edilerek değirmenleme işlemleri sonucunda pirince dönüştürülür. 

Genel Özellikler

Biga pirinci, Latince adı Oryza sativa L. olan çeltik bitkisinden elde edilen, uzun taneli pirinç (Tip A) sınıfında yer alan bir tarım ürünüdür. Ürün, kabuk, embriyo ve alöron tabakasının kısmen veya tamamen ayrılmasıyla elde edilir. Camsı ve mat bir görünüme sahip olan Biga pirinci, dökme ya da ambalajlı şekilde, ilgili gıda mevzuatına uygun etiket bilgileriyle piyasaya arz edilir. Üretimde kullanılan çeltik bitkisi ortalama 1 metreye kadar boylanabilir; yarı düşük yapıdaki açık yeşil yapraklara ve sarkık salkımlara sahiptir. Taneler uzun ve sarı renklidir.

Coğrafi ve İklimsel Koşullar

Biga pirincinin üretildiği coğrafi sınır Çanakkale ilidir. Bu bölgenin Akdeniz iklimi özellikleri taşıyan iklimsel yapısı çeltik yetiştiriciliği için elverişlidir. İlkbahar mevsimi nemli ve yağışlı, kışlar soğuk, yazlar ise sıcak ve kurak geçmektedir. Marmara Denizi’ne komşu olan bu bölge, çeltiğin yetişme sürecini doğrudan etkileyen iklimsel avantajlar taşır. Ürünün coğrafi sınır ile bağı, yalnızca yetiştirme koşullarıyla değil, aynı zamanda yerel üretim metodunun sürekliliği ile de kuruludur.

Üretim Metodu

Biga pirincinin üretimi çeşitli tarımsal aşamalardan oluşur:

1. Tarla Tesisi: Çeltiğin yetiştirileceği tarım alanlarında en önemli adım toprak tesviyesidir. Genellikle lazer kontrollü makineler ile yapılan tesviye işlemi, sulama ve zirai uygulamaların verimliliğini artırmak amacıyla uygulanır.
2. Toprak ve İklim İstekleri: Çeltik ekimi için tercih edilen toprak yapısı, geçirgenliği düşük, drenaj kapasitesi yüksek, alüvyon bakımından zengin ve tuzluluk oranı az olan killi/tınlı topraklardır. Sonbaharda başlatılan toprak işlemleri, pulluk ve diskaro gibi ekipmanlarla yapılır.
3. Ekim: Ekilen tohumların sertifikalı ve hastalık, zararlı ya da yabancı otlardan arındırılmış olması gereklidir. Ekim, genellikle düzeltilmiş çeltik tavalarına serpme yöntemiyle yapılır ve haziran ayı ortasına kadar devam edebilir. Ekimi takiben, çimlenmeyi sağlamak amacıyla sulama başlatılır.
4. Sulama: Tohumların çimlenmesinden hasada kadar süren üretim boyunca, çeltik tarlalarının sürekli olarak su altında kalması gerekir. Bu, yabancı otların gelişimini engellerken, çeltiğin sağlıklı büyümesini destekler.
5. Gübreleme ve Zirai Mücadele: Gelişme döneminde üre ve amonyum sülfat içerikli gübreler kullanılır. Gübreleme, toprak analizine dayalı olarak planlanır. Bitki koruma uygulamaları, ilgili mevzuata uygun olarak yürütülür.
6. Hasat ve İşleme: Biga pirinci üretiminde çeltikler genellikle ağustos sonu ile kasım ortası arasında hasat edilir. Hasat sonrası çeltikler açık alanda kurutulur ya da tahıl kurutma makineleriyle işlenir. Kurutulan çeltikler değirmenleme, eleme, kavuzdan arındırma gibi işlemlerden geçirilerek pirinç haline getirilir. Bu aşamada kırık taneler, istenmeyen yabancı maddeler vb. ayrıştırılarak ürün standardı sağlanır.
7. Depolama: Nihai ürün, kuru, serin ve kokudan arındırılmış ortamlarda saklanır. Hava sirkülasyonu olan depolarda genellikle çuvallanmış şekilde üst üste istiflenerek muhafaza edilir. Depolama süresince zararlı mücadelesi ve nem kontrolü sağlanır.

Verim ve Piyasa Özellikleri

Biga Pirinci’nde dekar başına ortalama verim, uygun iklim ve yetiştiricilik koşullarında 800 kg/da düzeyindedir. Pirinç randımanı ise %50 ile %60 arasında değişir. Piyasaya dökme olarak ya da gıda ile temasa uygun ambalajlar içinde sunulan ürün, ilgili gıda mevzuatına uygun şekilde etiketlenir.

Coğrafi İşaret Kullanımı ve Denetim

“Biga Pirinci” ibaresi ve mahreç işareti amblemi ürün veya ambalaj üzerinde yer alır. Ambalajda kullanılamadığı durumlarda ise bu işaretler işletme ortamında kolayca görülebilecek biçimde sergilenir. Coğrafi işaretin uygun kullanımının, üretim metodu ve kalite standartlarına uygunluğunun denetlenmesi Biga Ziraat Odasının koordinasyonunda yürütülür. Bu denetim faaliyetleri, Biga Ticaret ve Sanayi Odası ile Biga İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün katılımıyla, yılda en az bir kez olmak üzere gerçekleştirilir. Denetim sonuçları Türk Patent ve Marka Kurumu’na raporlanarak iletilir.