NASA astronotları Komutan Barry Wilmore ve Pilot Sunita Williams, 5 Haziran 2024 tarihinde, Boeing'in Starliner uzay aracıyla Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) gitmek üzere Dünya'dan kalkış yaptı. Bu görev, Starliner'ın insanlı ilk uçuşuydu ve sekiz gün sürmesi planlanmıştı. Ancak, görev sırasında yaşanan teknik sorunlar nedeniyle astronotların Dünya'ya dönüşü aksadı ve bu durum, uzay tarihinde nadir görülen bir olay olarak kayıtlara geçti.

Görevin Planı ve Beklentiler

NASA'nın planına göre, Starliner uzay aracı, Atlas V roketiyle fırlatılacak ve ISS'ye kenetlenecekti. Görevin temel amacı, Starliner'ın güvenilirliğini test etmek ve gelecekte astronotları uzaya taşımak için kullanılabilecek bir araç haline gelip gelmediğini belirlemekti. Wilmore ve Williams, sekiz gün boyunca ISS'de kalacak ve ardından Starliner ile Dünya'ya dönecekti. Her iki astronot da daha önce uzayda toplam 500 gün geçirmiş deneyimli isimlerdi ve bu görev için özellikle seçilmişlerdi.

^{NASA'nın Mürettebat Uçuş Testi astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams'ı fırlatan Boeing'in Starliner uzay aracı, SpaceX Dragon Endeavour uzay aracındaki bir pencereden görülüyor. (Kredi: NASA)}

Görevde Yaşanan Sorunlar

Starliner'ın sorunları daha fırlatma öncesinde başlamıştı. İlk test uçuşu 2017'den 2019'a, ikinci test uçuşu ise 2021'den 2022'ye ertelenmişti. İlk uçuşta uzay istasyonuna ulaşılamamış, ikinci uçuşta ise fırlatma öncesinde ciddi teknik sorunlar tespit edilmişti. Wilmore ve Williams'ın görevi de birkaç kez ertelenmiş ve nihayet 5 Haziran 2024'te fırlatma gerçekleşmişti.

Fırlatma sırasında bir helyum sızıntısı tespit edilmişti, ancak bu sorunun güvenliği etkilemediği düşünülerek fırlatma gerçekleştirildi ancak Starliner uzayda birden fazla teknik sorunla karşılaştı. İtici sistemlerinde yaşanan arızalar, uzay aracının yönelimini ve kontrolünü zorlaştırdı. ISS'ye kenetlenmeden önce beş itici daha devre dışı kaldı. Bu iticilerden dördü kurtarıldı, ancak bir tanesi tam kapasiteyle çalışmadı. Ayrıca, kenetlenme sonrasında da helyum sızıntıları devam etti.

^{Wilmore ve Williams (Kredi: NASA)}

Astronotların Uzayda Mahsur Kalması

Bu sorunlar nedeniyle NASA, Starliner'ın astronotları güvenli bir şekilde Dünya'ya geri getiremeyeceğine karar verdi. 24 Ağustos 2024'te yapılan açıklamada, Starliner'ın boş olarak Dünya'ya döneceği ve astronotların Şubat 2025'e kadar ISS'de kalacağı duyuruldu. Wilmore ve Williams, SpaceX'in Dragon uzay aracıyla Dünya'ya dönecekti. Bu karar, Boeing için büyük bir hayal kırıklığı oldu çünkü şirket, NASA'dan aldığı 4.2 milyar dolarlık fonla Starliner'ı geliştirmiş ve insanlı uzay uçuşlarında kullanılabilir hale getirmeyi hedeflemişti.

Uzay Tarihinde Benzer Olaylar

Uzay tarihinde, astronotların uzayda mahsur kalması nadir görülen bir durumdur ancak 1991 yılında Sovyet kozmonot Sergei Krikalev, Mir uzay istasyonunda 311 gün geçirmek zorunda kalmıştı. Bunun nedeni, Sovyetler Birliği'nin dağılması ve ülkenin artık var olmamasıydı. Krikalev, yeni Rus hükümeti kurulana kadar uzayda kalmıştı.

Apollo 13 görevi de benzer bir örnek olarak gösterilebilir. 1970 yılında Ay'a giden Apollo 13, yakıt hücrelerinin patlaması nedeniyle büyük bir kriz yaşamıştı ancak NASA mühendisleri, astronotları güvenli bir şekilde Dünya'ya geri getirmeyi başarmıştı. Bu görev, başarısızlıkla başlamasına rağmen, astronotların hayatta kalmasıyla bir başarı hikayesine dönüşmüştü.

Gelecek Adımlar

Boeing Starliner görevi, uzay araçlarının geliştirilmesi sırasında yaşanabilecek zorlukları bir kez daha gözler önüne serdi. NASA ve Boeing, yaşanan sorunların nedenlerini araştırmak için kapsamlı bir soruşturma yürütüyor. Starliner'ın boş olarak Dünya'ya dönmesiyle elde edilen veriler, gelecekteki görevler için önemli bilgiler sağlayacak.

Wilmore ve Williams, Şubat 2025'te SpaceX'in Dragon uzay aracıyla Dünya'ya dönecek. Bu süreçte, ISS'deki diğer astronotlarla birlikte bilimsel çalışmalarına devam edecekler. Uzay görevlerinde güvenlik her zaman ön planda tutulurken, bu tür zorluklar, insanlı uzay uçuşlarının ne kadar karmaşık ve riskli olabileceğini bir kez daha hatırlattı.

Uzayda Araç Değiştirmek

Uzay tarihinde, astronotların farklı araçlarla uzaya gidip farklı araçlarla dönmesi yaygın bir uygulamadır. Örneğin, 1969'da Sovyetler Birliği'nin Soyuz 4 ve Soyuz 5 uzay araçları, uzayda kenetlenmiş ve kozmonotlar araçlar arasında geçiş yapmıştı. Benzer şekilde, 1995'ten sonra NASA'nın uzay mekikleri ve Rus Soyuz kapsülleri, astronotların farklı araçlarla uzaya gidip gelmesini sağlamıştı.

Starliner görevinde yaşananlar ise uzay görevlerinin ne kadar öngörülemeyen zorluklarla dolu olabileceğini bir kez daha gösterdi. NASA ve Boeing, bu deneyimden ders çıkararak gelecekteki görevlerde daha güvenli ve başarılı sonuçlar elde etmeyi hedefliyor.