Bolu Çivril fasulyesi, Phaseolus vulgaris L. türüne ait, orta geççi ve sarılıcı özellikte bir fasulye çeşididir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında menşe adı olarak tescillenmiş ve 19 Ağustos 2020 tarihinde coğrafi işaret koruması altına alınmıştır. Tescil başvurusu Bolu Bağışçılar Vakfı tarafından yapılmış olup ürünün üretim alanı Bolu ili merkez ilçeye bağlı Çivril, Ağaçcılar, Yazıören, Saraycık, Tatlar, Yakabayat, Çampınar ve Köprücüler köyleriyle sınırlıdır.
Ayırt Edici Özellikleri
Bolu Çivril fasulyesi, küçük, beyaz, ovalimsi ve parlak taneleriyle tanınır. İnce kabuklu yapısı sayesinde kolay pişer. Taze veya kuru olarak tüketilebilen bu fasulye, geçit bölgesi ikliminin etkisiyle yüksek verim ve kalite özellikleri gösterir. Özellikle sonbahar aylarında gündüz sıcaklıklarının ılıman seyretmesi ve serin rüzgârlar, tanelerin dolgunluk ve parlaklık kazanmasında belirleyici rol oynar.
Bitkisel özellikleri arasında sırık tipi büyüme, piramit şeklinde gelişim ve erken sarılma davranışı öne çıkar. Hipokotilde antosiyanin oluşumu gözlenmez. Çiçekleri beyaz renkte olup, baklaları yeşil zeminli, kılçıksız ve içe doğru hafif eğimli yapıdadır. Bakla uçları sivriden küte doğru şekillenir. Tohumlar şeker formunda, beyaz renkte ve az damarlıdır.
Fiziksel ölçütler açısından bitki boyu 214–470 cm, ilk bakla yüksekliği 6–50 cm arasında değişir. Bitki başına 15–32 bakla, 51–138 tane ve 40–88 g tane verimi gözlenir. 100 tane ağırlığı 45,0–72,8 g; yaş ağırlık 95,1–146,0 g; kuru ağırlık ise 45,9–75,4 g arasında değişmektedir.
Üretim Metodu
Üretim süreci, sonbaharda tarlaya 2–3 ton/da hayvan gübresi verilerek başlar. Toprak derin sürülür, mart–nisan aylarında kazayağı ile işlenir ve ekim için hazırlanır. Ekim, nisan sonu ile mayıs sonu arasında yapılır. Tohumlar 2–3 cm derinliğe, 45–50 cm sıra üzeri ve 70 cm sıra arası mesafeyle, her ocağa 3–4 adet gelecek şekilde ekilir.
Sarılıcı yapısı nedeniyle sırıkla yetiştirilen Bolu Çivril fasulyesi için haziran ortasında sırıklar dikilir. Sulama, üretim sezonu boyunca 14–16 kez yağmurlama, salma veya damla yöntemleriyle yapılır. Yabancı otla mücadele fiziksel yollarla gerçekleştirilir; hastalık ve zararlılarla mücadelede ise gerektiğinde kimyasal yöntemlere başvurulur.
Hasat temmuz sonu ile ağustos başında başlar ve sonbaharda kırağıya kadar elle yapılır. Taze tüketimin yanı sıra, kurutularak da değerlendirilir. Kurutulan ürünler elle ayrıştırılır, temizlenir ve pazarlamaya hazırlanır. Bir kısmı ise tohumluk olarak saklanır.
Denetim
Denetim süreci, Bolu Bağışçılar Vakfı koordinatörlüğünde Bolu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Bolu Ziraat Odası, Bolu Tarım Kredi Kooperatifi ve vakıf temsilcilerinden oluşan beş kişilik bir kurul tarafından yürütülür. Denetimler yılda bir kez düzenli olarak, şikâyet halinde ise her zaman yapılabilir. Denetimlerde ürünün fiziksel özellikleri, üretim metoduna uygunluğu ve menşe adı ambleminin kullanımı kontrol edilir.
