Çankırı Hameyli Tatlısı, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Çankırı iline özgü, geleneksel üretim teknikleriyle hazırlanan ve coğrafi işaret tesciline sahip bir tatlı çeşididir. Bölgenin zengin kültürel mirasının önemli unsurlarından biri olarak kabul edilen bu tatlı, kendine has yapısı, lezzeti ve üretim yöntemiyle yöresel mutfak kültüründe özel bir yer tutar. Tarih boyunca Çankırı halkı tarafından kuşaktan kuşağa aktarılan özgün tariflerle yapılması, tatlının hem kültürel hem de ekonomik değerini artırmıştır.

Tarihçe ve Köken

Hameyli Tatlısı’nın geçmişi, Çankırı’nın sosyal ve kültürel yaşamıyla paralel gelişmiştir. Özellikle bayramlarda, düğünlerde ve özel kutlamalarda hazırlanan bu tatlı, yörede misafir ağırlamanın geleneksel bir göstergesi olarak yer edinmiştir. Geleneksel olarak evlerde yapılırken, günümüzde coğrafi işaret tescili sayesinde üretimi belirli standartlarda sürdürülmekte ve tescilin sağladığı koruma ile tatlının özgünlüğü garanti altına alınmaktadır. 16 Ağustos 2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili (Tescil No: 1192) verilmiştir.

^{Çankırı Hameyli Tatlısı(Çankırı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)}

Malzemeler ve Hazırlanışı

Hameyli Tatlısı’nın temel malzemeleri, yöresel üretim anlayışına uygun olarak seçilmiştir. Ana bileşenler arasında un, tereyağı, yumurta, süt, toz şeker, kabartma tozu ve ceviz bulunur. Şerbeti için ise su, toz şeker ve limon suyu kullanılır. Malzeme miktarları şu şekildedir:

• 500 gram un
• 200 gram tereyağı (oda sıcaklığında)
• 1 adet yumurta
• 1 çay bardağı süt
• 1 çay bardağı toz şeker
• 1 paket kabartma tozu (yaklaşık 10 gram)
• 200 gram ceviz içi (iri kıyılmış)
• 2 su bardağı su (şerbet için)
• 2 su bardağı toz şeker (şerbet için)
• Yarım limonun suyu (şerbet için)

Hazırlık aşamasında öncelikle un, tereyağı, yumurta, süt, toz şeker ve kabartma tozu iyice karıştırılarak yumuşak, ele yapışmayan bir hamur elde edilir. Hamurdan küçük parçalar alınır ve avuç içinde yuvarlanarak şekillendirilir. Üzerine ceviz içi serpilir veya cevizle süslenir. Hazırlanan tatlılar yağlanmış fırın tepsisine dizilir ve önceden ısıtılmış 180 derece fırında yaklaşık 20-25 dakika, üzeri hafif kızarana kadar pişirilir. Tatlılar fırından çıktıktan sonra, önceden hazırlanan kaynamış şerbet üzerine eşit şekilde dökülür. Şerbetin hamurun içine tamamen işlemesi için oda sıcaklığında dinlendirilir.

Yapım Teknikleri ve Özellikleri

Çankırı Hameyli Tatlısı, özgün yapım teknikleriyle tanınır. Hamurun kıvamı, ne çok sert ne de çok yumuşak olacak şekilde ayarlanır; bu sayede pişme sırasında tatlının dokusu kıtır olurken içi hafif yumuşak kalır. Şerbet ise şekerin eridiği ve limon suyunun eklenmesiyle hafif ekşi tat vererek tatlının tat dengesini sağlar. Geleneksel yöntemler doğrultusunda yapılan bu tatlı, tazeliğini uzun süre korur ve ağızda bıraktığı lezzet sayesinde bölgesel bir marka haline gelmiştir.

Coğrafi İşaret Tescili ve Önemi

2016 yılında başlayan yöresel ürünlerin korunmasına yönelik çalışmalar neticesinde, Çankırı Hameyli Tatlısı 16 Ağustos 2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili ile korunmaya alınmıştır (Tescil No: 1192). Bu tescil, tatlının özgün yapım tekniklerini ve malzeme kullanımını resmi olarak belgeleyerek taklit ve benzer ürünlerin önüne geçilmesini sağlar. Ayrıca, üreticilere ekonomik avantaj ve marka değeri kazandırır. Tescil belgesi, hem üretim kalitesinin standardizasyonunu sağlar hem de kültürel mirasın yaşatılmasına katkıda bulunur.