Çankırı Pıhtı, Türkiye’nin Çankırı iline ait geleneksel bir tatlıdır. Buğday unu, su, tereyağı, ceviz ve şeker veya pekmez kullanılarak yapılan tatlı, özgün üretim yöntemi ve bölgeyle kurduğu ün bağı sayesinde 24 Kasım 2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 983 tescil numarasıyla mahreç işareti olarak tescillenmiştir. Çankırı Pıhtı, kıvamı, sunumu ve içeriği bakımından bölge mutfağının tanımlayıcı unsurlarından biridir.
Üretim Metodu ve Kullanılan Malzemeler
Çankırı Pıhtı’nın üretiminde kullanılan bileşenler ve yapım süreci, tescil belgesinde ayrıntılı şekilde tanımlanmıştır. Tatlının özgünlüğü, hem kullanılan malzemelerin oranlarında hem de pişirme ve sunum şeklinde ortaya çıkar.
Malzemeler
- 500 gram buğday unu
- 4 yemek kaşığı tereyağı
- 4 su bardağı içme suyu
- 1 su bardağı dövülmüş ceviz içi
- 1 su bardağı toz şeker veya üzüm pekmezi
- Bir fiske tuz
Yapılış Aşamaları
- Dört su bardağı içme suyu, bir fiske tuz ile birlikte bir tencerede kaynatılır.
- Su kaynadıktan sonra buğday unu yavaş yavaş eklenir. Tahta kaşıkla sürekli karıştırılarak topaklanması engellenir ve karışım muhallebi kıvamına gelene kadar pişirilir.
- Elde edilen kıvama yarım fincan kadar su daha eklenerek kısık ateşte yaklaşık 30 dakika boyunca karıştırarak pişirme sürdürülür.
- Katılaşan pıhtı karışımı, önceden alt yüzeyi ceviz içi ve şeker (veya pekmez) ile kaplanmış bir tepsiye birer kaşık ölçüsünde parça parça dökülerek porsiyonlanır.
- Porsiyonlanan pıhtıların üzerine tekrar ceviz içi ve toz şeker veya pekmez dökülerek tatlı tamamlanır.
Pişirme işlemi sırasında yoğun karıştırma gerekliliği ve ateşin düşük tutulması, ürünün karakteristik dokusunun oluşmasını sağlar. Şeker ya da pekmez tercihi, tüketici alışkanlıklarına göre değişiklik gösterebilir. Ceviz miktarı ise her bir porsiyonun üzerini tamamen kaplayacak düzeyde olmalıdır.
Çankırı Pıhtı(Türk Patent ve Marka Kurumu)
Coğrafi Sınır ve Üretimle Ün Bağı
Çankırı Pıhtı, yalnızca Çankırı ili sınırları içinde, geleneksel üretim yöntemi ve tarifine uygun olarak hazırlandığında bu adla anılabilir. Ürünün geçmişi Çankırı’nın kırsal mutfak kültürüne dayanmakta olup, özellikle aile içi tariflerle kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Çankırı’da uzun yıllardır evlerde yapılan bu tatlı, özellikle ceviz üretiminin yaygın olduğu bölgelerde daha sık hazırlanmakta ve tüketilmektedir.
Coğrafi işaret başvuru dosyasında belirtildiği üzere, bu ürün ile yöresi arasında ün bağı kurulmuştur. Bölge halkı tarafından hem gündelik sofralarda hem de özel günlerde yapılan pıhtı, tatlı kategorisinde önemli yer tutar. Üretim sürecinde kullanılan unun kalitesi, suyun mineral yapısı ve yerel cevizlerin aroması da bu tatlının lezzet profilini belirleyen unsurlar arasında yer alır.
Sunum ve Tüketim Özellikleri
Çankırı Pıhtı, geleneksel olarak soğuk şekilde servis edilir. Parça hâlinde porsiyonlandığı için tüketimi kolaydır. Üzerine dökülen ceviz ve tatlandırıcı (şeker ya da pekmez), hem görsel hem de tat duyusunu zenginleştirir. Tatlının özellikle kış aylarında daha fazla hazırlandığı, yörede sabah veya ikindi saatlerinde sıklıkla tüketildiği tespit edilmiştir. Tescil belgesinde, ürünün yalnızca ev tipi üretimde değil, yöresel lokanta ve restoranlarda da sunulduğu ifade edilmektedir.
