Ceyhan zeytinyağı, Adana ilinin Ceyhan ilçesinde yetiştirilen zeytinlerin soğuk sıkım yöntemiyle (27°C'nin altında) işlenmesiyle elde edilen natürel sızma zeytinyağıdır. Hasat zamanı genellikle ekim ve kasım aylarında, zeytinlerin en yüksek yağ içeriğine ulaştığı dönemde gerçekleştirilir. Üretimde yalnızca bölgeye özgü, yağlık nitelikteki zeytinler kullanılır. Duyusal özellikleri arasında meyvemsi aroma, belirgin acılık ve boğazda yakıcılık hissi yer alır. 

Ayırt Edici Özellikler

Ceyhan zeytinyağı, zeytin meyvesinin yeterli olgunluğa ulaştığı ekim-kasım aylarında yapılan hasatla elde edilir. Bu sayede yağ içeriği yüksek ve duyusal açıdan karakteristik bir ürün ortaya çıkar. Yağın ayırt edici nitelikleri arasında belirgin bir meyvemsi tat, algılanabilir düzeyde acılık ve boğazda yakıcılık hissi yer alır. Bu duyusal özellikler, hem hasat zamanının hem de sıkım ve işleme koşullarının doğru belirlenmesiyle sağlanır. Kimyasal analizle belirlenen serbest asitlik değeri en fazla %0,8 (oleik asit cinsinden) olan ürün, “natürel sızma zeytinyağı” sınıfında değerlendirilir.

Üretim Süreci

Üretim, geleneksel ve modern yöntemlerin dikkatli bir şekilde uygulanmasıyla gerçekleştirilir ve aşağıdaki aşamalardan oluşur:

• Zeytin Hasadı: Hasat işlemi, meyveye zarar vermeyecek şekilde el ile veya makineler yardımıyla yapılır. Zeytinlerin toprağa temas etmemesi ve kabuklarının zedelenmemesi sağlanır.

• Muhafaza ve Taşıma: Zeytinler, tercihen plastik kasalarda, hava alacak şekilde, serin ve kuru ortamda taşınır. Bir gün içinde sıkım işleminin tamamlanması esas alınır.

• Temizleme ve Yıkama: Yabancı maddeler hava akımı, elek ya da vibrasyon yöntemiyle ayrılır. Zeytinler, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’e uygun sularla yıkanır. Yıkama sonrası fazla suyun giderilmesine dikkat edilir.

• Kırma ve Ezme: Zeytinler, kırma makinelerinde parçalanarak zeytin hamuru haline getirilir.

• Yoğurma (Malaksasyon): Zeytin hamuru, ısı kontrollü karıştırma makinelerinde 27°C’yi aşmayacak şekilde yoğrulur. Bu işlem 40 dakikayı geçmemelidir. Gerektiğinde kontrollü su ilavesi yapılabilir.

• Ekstraksiyon: Zeytinyağı, presleme, santrifüjleme ya da seçici filtrasyon (sinolea/perkolasyon) yöntemleriyle hamurdan ayrıştırılır.

• Karasuyun Ayrılması ve Filtrasyon: Yağ-karasu karışımı, yoğunluk farkına dayalı santrifüjleme işlemiyle ayrılır. Filtrasyon uygulanarak tortu ve bulanıklık giderilir.

• Depolama ve Ambalajlama: Zeytinyağı, paslanmaz çelik tanklarda, serin ve karanlık ortamlarda saklanır. Son tüketiciye sunulmadan önce cam veya uygun gıda ambalajlarında paketlenir. Etiketleme mevzuata uygun şekilde yapılır.

Coğrafi Sınır ve Üretim Bağı

Ceyhan zeytinyağının üretimi, yalnızca Adana ili Ceyhan ilçesi sınırlarında yetiştirilen zeytinlerle ve burada kurulu tesislerde gerçekleştirilebilir. Ürünün, bölgeyle uzun yıllara dayanan ün bağı bulunmakta olup, üretim teknikleri ve zeytin türü bu bağı güçlendirmektedir.

Kullanım Biçimi ve Etiketleme

Ceyhan zeytinyağı ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürün ambalajı üzerinde yer almak zorundadır. Ambalaj üzerinde yer verilememesi durumunda bu işaretler üretim tesisinde görünür bir şekilde sergilenmelidir. Ayrıca tescile ait logo, isteğe bağlı olarak kullanılabilir.

Denetim Mekanizması

Denetim faaliyetleri Ceyhan Belediyesi koordinatörlüğünde; Ceyhan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile S. S. Ceyhan Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi temsilcilerinden oluşan en az üç kişilik bir denetim kurulu tarafından yürütülür. Bu kurul, yılda en az bir kez denetim gerçekleştirir. Şikâyet durumlarında veya gerekli görülen hallerde ek denetimler yapılabilir. Denetimler sonucunda hazırlanan raporlar Türk Patent ve Marka Kurumu'na sunulur. Ürün örnekleri, gerektiğinde laboratuvar analizine tabi tutulur.