Chef Robotics, gıda endüstrisinde üretim hattı otomasyonuna odaklanan bir yapay zekâ ve robotik şirketidir. Şirket, AI destekli esnek robotik sistemler geliştirerek gıda üretim süreçlerinde insan iş gücüne olan bağımlılığı azaltmayı ve üretim hacmini artırmayı amaçlar. Chef Robotics, bu yaklaşımı hem kısa vadeli bir endüstriyel zorunluluk (iş gücü açığını kapatma, üretim kapasitesini artırma, tedarik zincirini ülke içinde tutma) hem de uzun vadeli bir sanayi dönüşümü (insanları tekrarlı, fiziksel olarak yorucu işlerden uzaklaştırma ve daha yüksek katma değerli faaliyetlere yönlendirme) olarak konumlandırır.

Faaliyet Alanı ve Teknoloji Yaklaşımı

Chef Robotics, gıda üretimi ve gıda servisi odaklı endüstriyel ortamlarda yemek bileşenlerinin hazırlanması, porsiyonlanması, tepsilere veya kaplara yerleştirilmesi, hat üzerinde hareket eden tabak ve kapların doğru şekilde doldurulması gibi işlemleri otomatikleştirmek için robotik modüller geliştirir. Bu modüller, ChefOS adı verilen yapay zekâ yazılım yığını ile çalışır. ChefOS, bilgisayarlı görü, derin öğrenme, taklit öğrenmesi (learning from demonstration) ve geniş ölçekli üretim verisi kullanarak farklı günlerde, farklı tesislerde, farklı tariflerle hazırlanmış değişken nitelikteki gıda bileşenlerini tanıma, kavrama, dozajlama ve doğru bölmeye bırakma gibi görevleri yönetir. Sistem, yalnızca sabit hacimli sıvı veya granül doldurma gibi tek biçimli görevleri tekrar eden geleneksel dolum makinelerinden farklı olarak, yüksek çeşitlilikte ürün (high-mix) ve sık değişen reçete/menü yapıları ile çalışacak biçimde tasarlanmıştır.

Şirket bu yeteneği “insan esnekliği ile makine güvenilirliği” olarak tanımlar. Geleneksel hat otomasyonu, yalnızca düşük çeşitlilikte ve yüksek hacimli tek bir ürün formunda verimli çalışabilir. Gıda endüstrisinde ise porsiyon boyutu, kıvam, kesim şekli, ısı durumu, tepsi bölme geometrisi, taşıyıcı konveyör tipi gibi parametreler sık olarak değişir. Chef Robotics’in iddiası, bu değişkenliği modelleyebilen ve buna gerçek zamanlı uyum sağlayabilen fiziksel yapay zekâ (embodied AI) olduğunu belirtmesidir. Şirket, bu yaklaşımı yapay zekânın fiziksel dünyaya uygulanması açısından stratejik bir aşama olarak değerlendirir ve fiziksel dünyanın küresel gayrisafi hasılanın yaklaşık yüzde 90’ını temsil ettiğini vurgular.

ChefOS ve Veri Modeli

ChefOS, Chef Robotics’in genelleştirilmiş gıda manipülasyon modeli olarak tanımlanır. Bu model, üç aşamalı bir döngü ile çalışır: gör (See), düşün (Think), uygula (Act). Sistem; derinlik kameraları, LIDAR benzeri sensörler ve üretim hattı kameralarından gelen görsel ve mekânsal veriyi kullanarak önündeki malzemeyi algılar, bu malzemeyi hangi tutuş, açı, hız ve miktar ile alacağına karar verir ve ardından bileşeni hedef kaba veya bölmeye bırakır. Bu süreç, belirli bir bileşen için sabitlenmiş reçeteler yerine, her partinin viskozitesi, topografyası, sıcaklığı, su içeriği gibi fiziksel değişkenlerine göre ayarlanır.

ChefOS, üretimdeki tüm “pick and place” (al-bırak) eylemlerini kayıt altına alır. Her porsiyonlama eylemi için kütle ölçümleri ve yerleştirme görüntüleri toplanır. Sistem, hotel pan olarak adlandırılan standart gastronom küvetlerinin altında yer alan tartılar aracılığıyla her bir porsiyonun ağırlığını ölçer ve önceki porsiyonlara göre sonraki porsiyonları ayarlayarak hedef porsiyon büyüklüğüne yaklaşır. Aynı zamanda yerleştirme öncesi ve sonrası görüntü kaydı ile porsiyonun doğru bölmeye bırakılıp bırakılmadığını, dökülme olup olmadığını ve sunum kalitesini değerlendirir. Bu yapı, süreç içinde otomatik kalite güvence (QA), israf azaltımı, verim artışı ve “food giveaway” olarak adlandırılan fazla doldurma oranının düşürülmesi için kullanılır.

Chef Robotics, bu geri besleme döngüsünü filo öğrenmesi (fleet learning) olarak tanımlar. Sahada çalışan tüm Chef sistemlerinin topladığı verinin bulut ortamında birikmesiyle modelin sürekli iyileştiği bildirilir. Şirket, on binlerce saatlik üretim verisine dayalı olarak milyonlarca porsiyonlama örneğinden eğitim aldığını ve bu nedenle sistemi ilk günden itibaren farklı türde ürünlerle (örneğin sebze karışımları, çekilmiş veya lifli etler, yapraklı yeşillikler, soslar, ezmeler, taneli ürünler, tekil parça seçimi gerektiren malzemeler) çalışabilecek duruma getirmeyi hedeflediğini belirtir. Bu yaklaşım, her kurulumun aynı veri tabanından yararlanması nedeniyle, her yeni müşteri tesisinin bir “veri alım motoru” (data ingestion engine) gibi işlev görmesi ve modelin daha da genelleşmesi amacıyla kurgulanmıştır.

Ürün ve Sistem Mimarisi

Chef Robotics’in ticari ürünü, gıda hatlarına entegre edilebilen, tekerlekli kasalarda taşınabilir ve insan çalışanla benzer fiziksel ayak izine sahip robotik modüllerdir. Şirket, bu modüllerden birini C-001748 olarak adlandırır ve bu modülün NSF/ANSI 169 standardı kapsamında NSF sertifikası aldığını bildirir. NSF/ANSI 169 (“Special Purpose Food Equipment and Devices”), gıda ile temas eden ekipmanın temizlenebilirlik ve gıda güvenliği açısından belirli gereklilikleri karşıladığını doğrulayan bir standarttır. Bu sertifikasyon, modülün gıda güvenliği ve hijyen açısından ticari gıda üretim tesislerinde kullanılabilirliğini destekler.

Sistem, gıda ile doğrudan temas eden yüzeyleri sınırlı tutacak şekilde tasarlanmıştır. Yalnızca robotun değiştirilebilir aparatları (örneğin kepçe, spatula, dozaj başlığı vb.) ve gıda kapları (otel tipi paslanmaz çelik pans) ürüne temas eder. Bu parçalar hızlıca sökülüp değiştirilebilir, bu da alerjen geçişi, ürün değişimi veya vardiya değişimi sırasında temizlik sürelerini kısaltmayı hedefler. Modülün IP67 koruma sınıfına ve gıda sınıfı malzemelere (örneğin 306 paslanmaz çelik, gıda sınıfı Delrin) dayandığı bildirilir.

Sistem, üretim hattına kalıcı bir revizyon gerektirmeden yerleştirilecek şekilde tasarlanmıştır. Bir Chef modülünün çalışması için temel gereksinimler olarak standart elektrik beslemesi (120 V), basınçlı hava hattı ve kablosuz bağlantı (Wi-Fi) belirtilir. Modülün tekerlekli yapısı, hattın duruma göre yeniden düzenlenmesini veya robotun vardiya içinde bir üretim hattından başka bir hatta taşınmasını mümkün kılar. Bu tasarım, gıda üretim süreçlerinde sık görülen “yüksek karışım / düşük hacim” ve “düşük karışım / yüksek hacim” hatları arasında esnek yeniden tahsis imkânı sağlamayı amaçlar.

Chef Robotics sistemleri, insan operatörlerle aynı hatta birlikte çalışacak biçimde kurgulanır. Şirket, iş birliğine uygun robotik çözümler ve ISO/TS 15066:2016 çerçevesinde insan-robot ortak çalışma güvenliği ilkelerine uyum hedefini vurgular. Bu yaklaşım, hattın tamamen kapalı bir hücreye alınmasını gerektirmeden, hattın belirli istasyonlarını kısmi olarak otomatikleştirmeyi ve insan çalışanların geri kalan istasyonlarda faaliyet göstermesini öngörür. Kullanım senaryosu, hattın sorumlusu olan vardiya yöneticisine basit bir arayüz üzerinden hangi ürünün ve hangi bileşenin işlendiğini seçme, uygun aparatı takma ve çalıştırma düzeyinde tanımlanır; sistemin birden fazla dilde kullanılabildiği bildirilir. Hedeflenen sonuç, eğitim ve devreye alma süresini azaltmak ve tesiste ileri düzey robotik uzmanlığı gerektirmeden sistemin işletilebilmesini sağlamaktır.

Şirket, bu sistemlerin gıda üretim hatlarında üretim hacmini artırdığını ve iş gücü verimliliğini yükselttiğini; bunun sonucunda çıktı başına işçilik maliyetinin düştüğünü ve aynı hatta daha yüksek kapasiteyle çalışılabildiğini bildirir. Yayınlanan örnek sonuçlarda, belirli müşterilerde üretim çıktısında 2 ila 3 kata kadar artış, iş gücü verimliliğinde yüzde 17 ila yüzde 33 arası artış, porsiyon sapmasında (deposit standard deviation) yüzde 30 azalma, “food giveaway” olarak tanımlanan fazla doldurma oranında yüzde 67 azalma ve toplam hat throughput’unda yüzde 9 iyileşme gibi performans göstergeleri sunulmaktadır. Bu metrikler, standardizasyonun artması, porsiyon tutarlılığının yükselmesi, israfın azalması, brüt kârlılık marjının yükselmesi ve ürün sunum kalitesinin daha homojen hale gelmesi ile ilişkilendirilmektedir.

İş Modeli: Robotics as a Service (RaaS)

Chef Robotics, çözümlerini sermaye harcaması (CapEx) modeliyle doğrudan ekipman satışı şeklinde konumlandırmak yerine, Robotics as a Service (RaaS) modeli üzerinden sunar. Bu modelde müşteri, üretim hattındaki belirli istasyonları dolduran robotik “işçiler” için yıllık, sabit bir ücret öder. Bu ücretin, aynı istasyonu insan iş gücü ile doldurmanın toplam yıllık maliyetinden daha düşük olmasını hedeflediği belirtilir. Müşteri, yüksek başlangıç yatırımına, mühendislik tasarım bedellerine, özel parça üretim maliyetlerine veya beklenmeyen bakım giderlerine katlanmaz.

RaaS kapsamında Chef Robotics; donanım, yazılım, hat başına yapılandırma, sahada devreye alma, eğitim, 7 gün 24 saat uzaktan izleme, proaktif bakım, arıza halinde parça değişimi, yazılım güncellemeleri, yazılım yükseltmeleri, donanım güncellemeleri (örneğin daha yeni GPU veya daha yüksek frekansta çalışmayı sağlayan aktüatör gibi parçaların sahada yükseltilmesi), hata düzeltmeleri, performans iyileştirmeleri ve hat optimizasyon desteği sağlar. Şirket, bu modelin teknolojik eskimeden kaynaklanan riski müşteriden aldığı ve performans artışı sağlandıkça aynı hattın daha yüksek kapasiteyle çalışmasına olanak tanıdığı görüşündedir. Ayrıca bu düzenek, Chef Robotics ile müşteri arasındaki teşvik uyumunu (incentive alignment) bir satış sonrası ilişkisinden sürekli performans ortaklığına dönüştürmeyi hedefler. Şirket, kendi gelirinin yenileme ve genişleme sözleşmelerine bağlı olduğunu, bu nedenle müşterinin çıktısını ve verimini artırmaya motivasyon taşıdığını belirtir.

Chef Robotics ayrıca müşteri başına atanmış “customer success” ekipleriyle, hattın kullanım oranını (utilization) izleme, yeni içerik/bileşen tanımlama süreçlerinde parametreleri ayarlama, porsiyon doğruluğunu ve yerleştirme kalitesini sürekli iyileştirme, ürün değişimlerinde çizelge ve konfigürasyon optimizasyonu yapma gibi faaliyetleri yürütmeyi hedefler. Bu yaklaşım, gıda üreticilerinin kendi bünyelerinde yüksek uzmanlık gerektiren bir robotik departmanı kurma zorunluluğunu azaltmayı amaçlar.

Uygulama Alanları

Chef Robotics’in hedeflediği operasyonlar arasında dondurulmuş hazır yemek üretimi, taze hazırlanmış yemek üretimi, sözleşmeli üretim (contract manufacturing), doğrudan tüketiciye yönelik (direct-to-consumer) porsiyonlu yemek çözümleri, et işleme hatları, havayolu ikram tedariki, hastane ve bakım kurumu hasta tepsileri, askeri iaşe hatları, gıda hizmeti operasyonları ve “ghost kitchen” olarak adlandırılan bulut mutfak yapıları bulunmaktadır. Bu alanların ortak özelliği, yüksek porsiyonlama tekrarı içermeleri ve buna rağmen reçete, menü, porsiyon boyutu ve ambalaj geometrisinin müşteri veya kanal bazında hızla değişebilmesidir.

Şirket, gıda endüstrisindeki iş gücü açığını “ABD’de en kritik iş gücü açığı” olarak nitelendirir ve ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu verilerini referans göstererek yalnızca gıda hazırlama ve servis alanında yüz binlerce açık pozisyon bulunduğuna işaret eder. Chef Robotics’e göre, bu durum gıda üretim kapasitesini sınırlamakta, talebin tamamının karşılanmasını engellemekte ve bazı üreticileri tedarik zincirlerini ülke dışına taşımaya itmektedir. Şirket, gıda arz güvenliğini ulusal ölçekte bir konu olarak çerçeveler ve üretimin ülke içinde tutulmasını stratejik öncelik olarak vurgular.

Orta vadeli hedef, her ticari mutfakta bir AI destekli robotun bulunmasıdır. Yol haritası, nispeten düşük çeşitlilik / yüksek hacim gerektiren endüstriyel porsiyonlama ve tabaklama uygulamalarından başlayıp, daha yüksek çeşitlilik / düşük hacim gerektiren hizmet mutfaklarına ve son olarak yüksek esneklik gerektiren ticari mutfak ortamlarına doğru ilerlemeyi içerir. Bu yaklaşım, ilk aşamada kısmi otomasyon ve insan-robot ortak çalışmasına dayanır; ilerleyen aşamalarda ise modelin daha geniş gıda sınıflarını, daha fazla porsiyonlama stilini ve daha fazla sunum biçimini gerçekleştirebilecek genel amaçlı bir mutfak robotuna doğru ölçeklenmesi hedeflenir.

Yönetim Yapısı

Chef Robotics’in üst yönetimi; İcra Kurulu Başkanı (CEO) Rajat Bhageria, Operasyon Direktörü (COO) Ray Martino, Yapay Zekâ Direktörü (Head of AI) Somudro Gupta, Donanım Direktörü (Head of Hardware) John Unkovic, Yazılım Direktörü (Head of Software) Kartheek Chandu, Finans Direktörü (Head of Finance) Lyz Lewis ve İşe Alım Direktörü (Head of Recruiting) Justine Ramos’tan oluşur. Şirket, yazılım ve donanımı ölçeklendirme deneyimi olan yöneticilerden oluşan bir liderlik profili sunduğunu ifade eder.

Chef Robotics, erken dönem teknoloji ve robotik girişimlerinde rol oynamış bireysel yatırımcılar ve uzmanlardan oluşan bir destekçi ağına sahiptir. Bu yatırımcılar arasında akademi, büyük teknoloji şirketleri, endüstriyel otomasyon, lojistik robotik ve otonom sistemler alanlarında görev yapmış veya şirket kurmuş kişiler bulunmaktadır. Bu ağ; endüstriyel robotik ürün geliştirme, saha ölçeklendirme, üretim operasyonları, tedarik zinciri, gıda endüstrisi uyumluluğu ve kurumsal yazılım ölçeklendirmesi gibi konularda uzmanlık sağlar.

Şirket, saha dağıtımını ve servis sürekliliğini küresel ölçekte desteklemek amacıyla dünya genelinde on binlerce teknisyenden oluşan bir servis ağı ile çalıştığını bildirir. Bu yapı, yeni müşterilerin devreye alınması, arıza durumunda uzaktan veya yerinde müdahale ve yedek parça değişimi için 7 gün 24 saat destek sağlanmasını amaçlar.

Kurumsal İlkeler

Chef Robotics, karar alma süreçlerini yönlendirdiğini belirttiği bir dizi ilkeden bahseder. Bu ilkeler arasında müşteri ve kullanıcı odaklılık, sonuç üretme ve tamamlanmış teslimata öncelik verme, yüksek hız ve odakla çalışma, fikirlerin kıdeme göre değil mantığa göre değerlendirilmesi (meritokrasi), radikal şeffaflık ve doğrudan geri bildirim kültürü, en yetkin kişileri seçme ve uzun vadeli ekip kalitesi, yalınlık ve tutumluluk, ortak kurumsal hedefi bireysel çıkarlardan önde tutma, varsayımları sürekli sorgulama ve kanıta dayalı doğrulama, inisiyatif alma ve kazanma iradesi yer alır. Şirket, bu ilkeleri işletme kültürünün temeli olarak sunar ve organizasyon içindeki kararların bu çerçeveye geri dönerek alındığını belirtir.

Chef Robotics, yapay zekâ ve robotik kesişiminde konumlanır. Şirket bu alanı iki gerekçeyle kritik olarak tarif eder. Birincisi, küresel ölçekte yaşlanan nüfus, artan refah düzeyi ve düşük nitelikli, tekrarlı, fiziksel açıdan yorucu işlere yönelik ilgide azalma sonucunda, özellikle gıda üretimi gibi temel sektörlerde iş gücü arzının ihtiyacı karşılayamamasıdır. İkincisi, bu darboğazın müşterileri üretimi ülke dışına taşımaya yöneltmesi ve bunun da ulusal gıda arz güvenliği açısından risk doğurmasıdır. Chef Robotics bu nedenle hem ekonomik verimlilik hem de arz zinciri dayanıklılığı ekseninde konumlanır.

Şirketin uzun vadeli vizyonu, çok büyük ölçekli fiziksel yapay zekâ dağıtımıdır. Bu vizyon, on binlerce hatta yüz binlerce gıda hattı robotundan başlayarak ticari mutfaklara ve oradan da fiziksel dünyadaki diğer düşük tatmin edici, yüksek tekrar içeren iş alanlarına uzanan, “akıllı makine” tabanlı bir üretim paradigması öngörür. Bu vizyon, şirket tarafından yalnızca bir ürün stratejisi değil, insan emeğinin niteliğini dönüştüren bir sanayi politikası niteliğinde sunulur.