Cihanbeyli gömeç ekmeği, Konya'nın Cihanbeyli ilçesine özgü, coğrafi işaretle tescillenmiş bir ekmek türüdür. Buğday unu, kaya tuzu, su ve ekşi maya kullanılarak hazırlanan ekmek, herhangi bir katkı maddesi içermez. Ayaklı kara sac üzerinde ve "keveke" olarak bilinen özel bir taştan yapılan geleneksel kara fırınlarda pişirilir. Üretim süreci, özellikle ekşi mayasının hazırlanışı ve pişirme tekniği bakımından Cihanbeyli'nin yerel mutfak kültürüyle güçlü bir bağa sahiptir. Bu özellikleri sayesinde Cihanbeyli gömeç ekmeği, 17 Ekim 2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti ile tescil edilmiştir. Ürünün tüm üretim aşamaları Cihanbeyli ilçe sınırları içinde gerçekleştirilmek zorundadır.

Üretim Süreci ve Ayırt Edici Özellikleri

Ekmeğin üretiminde tercihen Gerek-79 çeşidi buğdaydan elde edilen un, karabuğday veya tam buğday unları kullanılabilir. Ekmeğin özgün lezzetini veren ekşi maya, üretimden 3 ila 5 gün önce un ve su karışımıyla hazırlanır ve 1-3 gün boyunca oda sıcaklığında mayalanmaya bırakılır.

Hazırlanan bu maya; un, tuz ve sıcak su ile genellikle bakır bir kapta 30-45 dakika kadar yoğurularak hamur elde edilir. Hamurun daha hızlı mayalanması ve istenen kıvama gelmesi için, içine sıcak su dolu kavanozlar yerleştirilmesi gibi geleneksel yöntemler uygulanabilir. Üstü kapatılan hamur, 60-90 dakika mayalandıktan sonra 200 gram ağırlığında, daire şeklinde bezelere ayrılır.

Bu ekmeğin en ayırt edici özelliği pişirme tekniğidir. Fırınlar, bölgeden çıkarılan ve ısıyı yavaşça yayarak uzun süre muhafaza etme kabiliyetine sahip "keveke" taşından inşa edilir. Fırının ısıtılmasında ise "saçkı" adı verilen özel bir yakıt karışımı kullanılır. Bu karışım kimyon tozu, hızar tozu, saman ve küçükbaş hayvan gübresi tozundan oluşur.

Dinlendirilen 200 gramlık hamur bezeleri, ayaklı kara saclar üzerine yayılarak önceden "saçkı" ile ısıtılmış bu özel fırınlarda yaklaşık 10 dakika pişirilir. Fırından çıkan ekmekler, gıdaya uygun ve hava geçirmeyen ambalajlarda 0-25 °C sıcaklıkta 72 saate kadar saklanabilir.

Denetim

Cihanbeyli gömeç ekmeğinin tescilli özelliklere uygun üretilip üretilmediği, Cihanbeyli Kaymakamlığı'nın koordinasyonunda kurulan bir denetim mercii tarafından kontrol edilir. Bu merci, Cihanbeyli İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Cihanbeyli Ziraat Odası ve Cihanbeyli İlçe Sağlık Müdürlüğü'nden uzman temsilcileri içerir.

Denetimler, altı ayda bir düzenli olarak ve gerekli görüldüğünde veya şikâyet üzerine her zaman yapılabilir. Bu denetimlerde; kullanılan ekşi maya başta olmak üzere tüm bileşenlerin uygunluğu, üretim metodunun tescilli tarife uyumu, hamur bezelerinin 200 gramlık ağırlık kuralı, fırının "saçkı" tozuyla ısıtılması, ambalajlama koşulları ve coğrafi işaret ambleminin doğru kullanımı gibi kritik noktalar incelenir. Denetim sonuçları Cihanbeyli Kaymakamlığı tarafından raporlanarak her yıl Türk Patent ve Marka Kurumu'na sunulur.