Köken

Cimcime kelimesi, Türkçeye Arapça cumcuma(t) (جُمْجُمة) sözcüğünden geçmiş olup, bu kelime Arapçada “kafatası” anlamına gelir. Cumcuma(t), yansıma kökenli camcama (جَمْجَمَ) fiilinden türetilmiştir; bu fiil “tıkırdamak, cızırdamak” gibi ses taklitlerine dayalı anlamlar taşır. Yani kökünde ses temelli, çınlayan veya içi boş şeylerle ilişkili bir çağrışım bulunur.

Anlam evrimi bakımından cimcime ilginç bir yol izler: Önce “kafatası” anlamından “küçük, yuvarlak, içi boş nesne” (örneğin küçük tahta kutucuk, oyuncak gibi) anlamına kaymış; buradan da çocuk dili ve sevecen hitaplar aracılığıyla “küçük ve sevimli şey, yaramaz kız çocuğu” gibi mecaz anlamlar kazanmıştır. Bugünkü Türkçede, özellikle “cimcime kız” kalıbında, hareketli, neşeli, afacan ama sevimli küçük çocukları tanımlamak için kullanılır.

Kullanım Alanları

• Gündelik dil ve sevecen söylem: Genellikle küçük, hareketli kız çocukları için kullanılan sevgi sözcüğüdür.
• Tiyatro ve popüler kültür: Çocuk tiyatrosu ya da mizahi skeçlerde arketipik “yaramaz çocuk” karakterinin adı olarak kullanılır.
• Mecazi anlam: Bazen küçültücü ya da hafif alaycı bir tonda, bir şeyi fazla küçük veya önemsiz göstermek için de kullanılabilir (“cimcime gibi ev”).