Colybrassus, bir diğer adıyla Ayasofya, Antalya ili Alanya ilçesinin kuzeydoğusunda, Güzelbağ Beldesi Bayırkozağacı Mahallesi sınırları içerisinde yer alan antik bir yerleşimdir. Alanya’ya yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta, bir vadi içerisinde konumlanan kent; Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar barındırmaktadır.

^{Colybrassus (Kültür Portalı)}

Tarihçe

Colybrassus’un Helenistik dönemde kurulduğu anlaşılmaktadır. Kentteki arkeolojik kalıntılar, Roma ve Bizans dönemlerinde de yerleşimin sürdüğünü göstermektedir. Yazılı belgeler, kentin Orta Çağ’a kadar iskan edildiğini ortaya koymaktadır.

Kent Planı ve Mimari Yapılar

Kent merkezi, doğal bir vadinin içine kurulmuştur. Bu merkeze ulaşım, kayaya oyulmuş merdivenler aracılığıyla sağlanmaktadır. Merdivenler, sur sistemi üzerindeki giriş kapısına kadar uzanır. Kentte birbirine 70–80 metre mesafede yer alan iki tapınak bulunmaktadır. Bunlardan batı yönündeki tapınak, çatı seviyesine kadar sağlam bir biçimde günümüze ulaşmıştır. Kentte ayrıca sarnıç, odeon, ev yapıları, kent kapısı ve surlar gibi mimari unsurlar tespit edilmiştir.

^{Colybrassus (Kültür Portalı)}

Nekropol ve Mezar Yapıları

Colybrassus’un güneybatısında bir nekropol alanı yer almakta olup burada çok sayıda lahit ile bir adet kaya mezarı bulunmaktadır. Kaya mezarına ulaşım, kayaya oyulmuş 18 basamaklı bir merdivenle sağlanmaktadır. Tek mekânlı olan mezar odasının girişi, basık kemer biçiminde yontulmuştur. Kemerin iç yüzeyi Medusa başı ile süslenmiş, kemerin iki yanı ise kartal motifleriyle bezenmiştir. Anıtsal cepheye sahip olan kaya mezarı, bölgedeki ölü gömme gelenekleri açısından önemli veriler sunmaktadır.

Yerleşim Alanı ve Yazıtlar

Kent merkezinin doğusunda yer alan konut alanı, Kandilcik Tepesi’ne kadar uzanır. Bu alandaki sur üzerinde yer alan bir yazıtta, askeri bir birliğin burada bulunduğu bilgisine ulaşılmıştır. Bu yazıt, Colybrassus’un belirli dönemlerde askeri bir işlev de üstlendiğini göstermektedir.

Kalıntılar ve Korunma Durumu

Colybrassus’ta tespit edilen mimari kalıntılar arasında özellikle batıdaki tapınağın sağlamlığı dikkat çekmektedir. Tapınağın yanı sıra nekropoldeki kaya mezarı, çok sayıda lahit, sur kalıntıları ve kayaya oyulmuş merdivenler kentin korunmuş yapıları arasında yer alır. Yapılar, kentin farklı dönemlerdeki işlevselliğini ve kullanım sürecini yansıtan özgün mimari özellikler taşımaktadır.