Köken

“Dahi” bağlacı, Türkiye Türkçesine Eski Türkçedeki “takı” sözcüğünden evrilmiştir. Bu kelime, “eklemek” anlamındaki “tak-” fiilinden, +I(g) ekiyle türetilmiş, zamanla “takı > dakı > daġı > daḫı > dahi” biçimlerini alarak bugünkü haline ulaşmıştır. Anlam olarak başlangıçta “fazla olarak, üstelik, daha, bile, de” gibi kuvvetlendirici işlevler taşırken, günümüzde esasen “de” ve “bile” anlamlarında kullanılmaktadır.

Öte yandan “dâhî” ismi, Arapça “dehā’” (üstün zekâ) kökünden türemiş olup “olağanüstü yetenekli, yaratıcı, öke” anlamına gelir.

Kullanım Alanları

Yan Anlamları:

“Da/de” bağlacı anlamında: Katılma veya ekleme bildirir.

“Bile” anlamında bağlaç: Beklenmedik özneyi veya nesneyi vurgulamada kullanılır.

Mecaz Anlamları

Olağanüstü zekâ sahibi kimse: Gerçekten bilim insanı veya sanatçı olması gerekmez; günlük dilde “çok zeki” kişiler için mecaz olarak kullanılır.

Çok zekice, ustaca yapılan: Olağan dışı bir başarının övülmesinde mecaz olarak kullanılır.