Devrekani cırık tatlısı, Kastamonu ilinin Devrekani ilçesine özgü, geleneksel bir şerbetli tatlıdır. Bir mahreç işareti olarak 09.10.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilmiştir. Ürün, uzun bir geçmişe sahip olup ilçenin merkezi ve köylerinde misafir ağırlamalarında geleneksel usullerle hazırlanmıştır. Zamanla ticari bir değere ulaşarak yörede yaygın bir üretime kavuşmuştur. Tatlının en belirgin özelliği, hamurunun cıvık bir kıvamda hazırlanması, el ile sıkılarak parçalara ayrılması ve iki aşamalı bir kızartma işleminden geçirilerek soğuk şerbette tatlandırılmasıdır. Bu üretim yöntemi, tatlının benzerlerine göre daha sert ve çıtır bir yapı kazanmasını sağlamaktadır.

Ürün Özellikleri

Devrekani cırık tatlısı, hazırlanan hamurun cıvık olması ve iki defa kızartılması ile diğer şerbetli tatlılardan ayrılır. Hamur, bir tatlı kaşığı tuz eklenmiş unun ortası açılarak yaklaşık 80°C'ye soğutulmuş su ile yoğrulur. Ayrı bir kapta sıcak su ile eritilen yaş maya veya kuru maya (isteğe bağlı olarak şeker de katılabilir) hamura eklenerek boza kıvamında bir hamur elde edilir. Hamur, yoğurulduktan sonra yaklaşık beş dakika mayalanmaya bırakılır. Bu geleneksel usul ve ustalık gerektiren teknik, tatlının kimliğini oluşturur. İki aşamalı kızartma, tatlının içinin hamur kalmasını önleyerek ona sert ve çıtır bir doku kazandırır. Tüketim için ürünün üretildiği gün içinde servis edilmesi önerilmektedir.

Üretim Metodu

Devrekani cırık tatlısının üretim süreci şerbet ve hamurun hazırlanması ile kızartma ve şerbetleme aşamalarından oluşur.

• Şerbetin Hazırlanması: Beş su bardağı toz şeker, iki su bardağı su ile karıştırılır ve yaklaşık on dakika kaynatılır. Kaynamanın başlamasıyla birlikte bir parça limon tuzu eklenir ve beş dakika daha kaynatma işlemine devam edilir. Hazırlanan şerbet, bir gün önceden yapılıp soğumaya bırakılır.

• Hamurun Hazırlanması: Bir kilogram böreklik/pastalık un içerisine bir tatlı kaşığı tuz eklenir. Unun ortası havuz şeklinde açılır ve 80°C'ye soğutulmuş bir buçuk litre su ile yaklaşık beş dakika yoğrulur. Ayrı bir kapta sıcak su ile eritilen yaş maya (isteğe göre bir yemek kaşığı şeker katılabilir) hamura eklenir ve 2-3 dakika daha yoğrularak boza kıvamında bir hamur elde edilir. Yoğrulan hamur beş dakika mayalanmaya bırakılır.

• Tatlı Parçalarının Hazırlanması ve Kızartma: Derin bir kaba konulan sıvıyağ 100°C'ye kadar ısıtılır. Eller yağlanarak boza kıvamındaki hamurdan işaret parmağı başparmağa doğru bükülerek sıkılır. Kopan her hamur parçası sıcak yağa atılarak hafifçe kızartılır ve bir tepside biriktirilir.

• İkinci Kızartma ve Şerbetleme: Birinci kızartma aşaması tamamlandığında, tepside biriken hafif kızarmış lokmalar tekrar yağa boşaltılarak ikinci kızartma işlemi yapılır. İkinci kez kızartılan lokmalar doğrudan yağdan alınarak bir gün önceden hazırlanmış soğuk şerbetin içine atılıp karıştırılır. Yaklaşık bir dakika şerbette tutulan lokmalar servis tepsisine alınır.

Coğrafi Sınır

Devrekani cırık tatlısının coğrafi sınırı Kastamonu ili, Devrekani ilçesidir. Ürünün yöre adı ile özdeşleşmesi ve kendine has geleneksel üretim metodundan dolayı, üretimin tüm aşamaları (hamurun kıvamının tutturulması, elle sıkma yöntemi ve iki kez kızartma aşaması dahil), belirlenen bu coğrafi sınır içerisinde gerçekleştirilmelidir.

Denetim

Ürünün denetimi, Devrekani Belediyesi'nin koordinasyonunda kurulan bir denetim mercii tarafından yürütülür. Denetim mercii, Devrekani İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Devrekani Esnaf ve Sanatkarlar Odası ve Devrekani Belediyesi'nden oluşmaktadır. Denetimler, yıllık olarak belirlenen denetim esaslarına göre yapılır; ayrıca gerekli görülen hallerde veya şikayet üzerine de denetim yapılabilir. Denetimler kapsamında, üretim metodunda belirtilen malzemelerin kontrolü, işlem süreçleri ve Devrekani cırık tatlısı ibaresi ile mahreç işareti ambleminin uygun kullanımı denetlenir. Denetim raporu ve faaliyet gösterenler listesi, her yıl tescil ettiren tarafından Türk Patent ve Marka Kurumu'na bildirilir.