Direkli Mağarası, Kahramanmaraş'ın Onikişubat ilçesine bağlı Döngel Mahallesi'nde yer alan bir arkeolojik sit alanıdır. Tek bir gözden oluşan mağara, deniz seviyesinden 1510 metre yükseklikte, Delihöbek Dağı'nın güney yamacındaki dar bir vadide bulunmaktadır. Mağara, 13 metre genişliğe, 15 metre yüksekliğe ve güneye bakan oval bir girişe sahiptir.【1】
Kazı Tarihi ve Metodolojisi
Mağara ilk olarak 1959 yılında Prof. Dr. İsmail Kılıç Kökten tarafından yapılan sondaj çalışmalarıyla bilim dünyasına tanıtılmıştır. Bölgedeki yüzey araştırmaları kapsamında 2006 yılında yeniden ziyaret edilen mağarada, zengin yüzey buluntuları nedeniyle 2007 yılında Kahramanmaraş Müze Müdürlüğü başkanlığında sistematik kazılar başlatılmıştır. 2010 yılından itibaren Bakanlar Kurulu kararlı, 2018'den itibaren ise Cumhurbaşkanlığı kararnameli kazı statüsünde çalışmalar kesintisiz devam etmektedir.
Direkli Mağarası'nda "yatay/planimetrik kazı sistemi" adı verilen bir yöntem uygulanmaktadır. Bu yöntemde her 10 cm'lik arkeolojik seviye, 1 metrekarelik alanda 3-3-4 cm'lik katmanlar halinde kazılır. Tüm buluntuların koordinatları alınarak kaydedilirken elde edilen sedimanlar farklı gözenek boyutlarındaki eleklerle sulu elemeye tabi tutularak mikro ayıklama işlemi gerçekleştirilir.
Direkli Mağarasındaki Kazı Çalışmaları (Anadolu Ajansı)
Kazı Buluntuları ve Kültürel Değerlendirme
Direkli Mağarası kazıları, Epi-paleolitik Dönem'in kültürel yapısını ve yaşam biçimlerini anlamak açısından önem taşımaktadır. Mağarada, dönemin insanlarının avcılığın ve beslenmenin yanı sıra süslenmeye de önem verdiğini gösteren taş, kemik ve deniz kabuklularından yapılmış boncuklar ortaya çıkarılmıştır.
Bugüne kadar yürütülen çalışmalarda, Paleolitik Dönem'e ait kalıntılar, ana tanrıça figürü, tarım aletleri, mezarlar ve kemikten yapılmış 13 bin yıllık iğneler gibi çok sayıda eser bulunmuştur. Özellikle yakın zamanda kazılarda dikdörtgen şeklinde beşinci bir mezar daha ortaya çıkarılmıştır. Kazılarda bulunan yabani keçi kemikleri ve boynuzları, Direkli Mağarası'nda yaşayan insanların Kafkasya ile Anadolu arasında doğrudan bir bağlantıya sahip olduğunu göstermektedir.
Epi-paleolitik Dönem insanlarının yaşamsal alan düzenlemeleri konusunda bulgulara rastlanmıştır. Mağara içinde ocak, mezar ve yuvarlak planlı yapı izleri tespit edilmiştir. 2019-2020 yılları arasında yürütülen kazılarda ise bir insana ait çene kemiği de bulunmuştur.
Kazılarda Bulunan Yabani Keçi Kemikleri ve Boncukları (Anadolu Ajansı)
