Divle Obruk Peyniri, Türkiye’nin Karaman iline bağlı Ayrancı ilçesi Üçharman (eski adıyla Divle) köyü ve çevresinde üretilen, geleneksel yöntemlerle elde edilen bir tulum peyniridir. Türkiye’de sadece bu bölgede üretilen peynir, kırmızımsı rengi ve karakteristik tadıyla öne çıkar. Tarihçesinin yaklaşık 700 yıl öncesine dayandığı tahmin edilmektedir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili almış, özgün bir ürün olarak tanınmaktadır.^【1】 

^{Divle Obruk Peyniri (KültürPortalı)}

Üretim Alanı ve Doğal Ortam

Divle Obruk Peyniri, koyun ve keçilerden sağlanan sütlerden üretilir. Hayvanlar, yayla ve meralarda tamamen doğal yollarla beslenir; bu meralar, yüzlerce şifalı bitkiyi barındıran zengin bir floraya sahiptir. Ayrancı ilçesinin rakımı 1050 metre civarında olup, yaylalar 1600–2000 metreye kadar yükselmektedir. Hayvanlar burada otlatılmakta ve ilave yem verilmeden doğal bitkilerle beslenmektedir.

Peynirin olgunlaşması, bölgeye özgü “Obruk” adı verilen mağaralarda gerçekleşir. Üçharman köyündeki mağara 36 metre derinliğinde ve 250 metre uzunluğundadır. Yıl boyunca sabit 4 °C sıcaklık ve uygun nem oranı sağlayan bu mağara, peynirin karakteristik özelliklerini kazanması için gerekli mikroorganizma ortamını oluşturur.

Üretim Yöntemi

Divle Obruk Peyniri üretimi geleneksel yöntemlerle yapılır. Süt, kazanda hafifçe ısıtılır ve uygun miktarda mayayla mayalanır. Mayalanan süt, pelte kıvamına gelene kadar bekletilir ve ardından kazanda tekrar ısıtılarak teleme elde edilir. Teleme süzülüp taşın altında baskıya tabi tutulduktan sonra, suyu süzülür ve küçük parçalara ayrılarak tuzlanır. Tuzlama işlemi damak tadına göre yapılır ve peynir özel olarak hazırlanan kuzu veya oğlak derilerine bastırılır. Tulumlar, olgunlaşma süreci için obruk mağarasına yerleştirilir.

Mağarada, peynir tulumları yaklaşık 4 ay boyunca bekletilir. Bu süre boyunca peynirde önce mavi, ardından beyaz ve son olarak kırmızı renkte küf mantarları oluşur. Mağaradaki yerel bakteriler, peynirin karakteristik kırmızı rengini ve kendine özgü lezzet profilini kazanmasını sağlar. Üretim süreci mayısta başlar ve temmuz sonunda tamamlanır; obrukta olgunlaştırma ise ağustos–kasım ayları arasında gerçekleşir. Olgunlaştırma süresi minimum 90 gündür.

^{Divle Obruk Peyniri (Anadolu Ajansı)}

Tulum Derisi ve Standart Üretim

Peynir tulumları için kullanılan deri, bir yıl bekletilmiş koyun derisidir. Kesilen deriler tuzlanarak asılır, bir yıl boyunca olgunlaştırılır, ardından soğuk suda bekletilip güneşte kurutulur. Deri üzerindeki tüyler temizlenir ve tulum dikilerek iç kısmın rutubeti giderilir. Hazırlanan tulumlar peynir basımı için kullanılır.

Ekonomik ve Bölgesel Önemi

Divle Obruk Peyniri, bölge ekonomisi için önemli bir katma değer ürünüdür. Ayrancı ve çevresindeki köylerde küçükbaş hayvancılık en büyük gelir kaynaklarından biridir. Koyun ve keçi sayısının artırılması, bölge halkının gelir seviyesinin yükselmesine katkı sağlamaktadır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi, peynir üretiminin standardizasyonu ve üretim kapasitesinin artırılması amacıyla bölgedeki kooperatiflere ve mandıra yatırımlarına destek sağlamaktadır. Yeni kurulacak mandıra ile günlük 5 ton süt işleme kapasitesine ulaşılması planlanmaktadır; böylece peynirin standardı yükseltilip, üretim ve pazarlama süreçleri geliştirilmiş olacaktır.

Özellikleri ve Uluslararası Konumu

Divle Obruk Peyniri, geleneksel peynirlerden farklı olarak telemesinin yıkanması ve obruk mağarasında bakteriyel olgunlaşma süreciyle karakter kazanır. Mağaradaki özel mikroflora sayesinde peynir, yüksek katma değerli bir ürün haline gelir ve fiyatları klasik peynirlerin 3–4 katına ulaşabilir. Dünya peynir pazarında İtalyan ve Fransız peynirleriyle rekabet edebilecek kalitede kabul edilmektedir.