Diyarbakır kabak meftunesi, Diyarbakır mutfağına özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş geleneksel bir yemektir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 14 Temmuz 2020 tarihinden itibaren korunmak üzere, 20 Ağustos 2021 tarihinde Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından tescil edilmiştir. Tescil numarası 855 olan bu yemek, “yemekler ve çorbalar” ürün grubunda yer almakta olup, coğrafi işaret türü mahreç işaretidir.

Ayırt Edici Özellikleri

Diyarbakır kabak meftunesi, Karakaş ırkı koyunların bir yaşına ulaşmış kuzularından elde edilen et ile Latince adı Cucurbita moschata olan kışlık kabağın birlikte pişirilmesiyle hazırlanır. Yemeğin karakteristik lezzeti, sumağın suda demlenmesiyle elde edilen ekşi aromalı suyunun kullanılması ve piştikten sonra dövülmüş sarımsakla tatlandırılmasıyla ortaya çıkar. Bu üretim yöntemi, Diyarbakır iline özgü olup yemeğin coğrafi sınırla ün bağı bulunduğunu gösterir.

Üretim Metodu

Yemeğin üretiminde kullanılan temel malzemeler Diyarbakır ilinden temin edilir. Altı kişilik bir porsiyon için gereken malzemeler şunlardır:

• 1,5 kg kış kabağı
• 0,5 kg kuzu eti
• 2 yemek kaşığı sadeyağ
• 1 yemek kaşığı domates salçası
• 1 su bardağı tane sumak
• 4-5 diş sarımsak
• 1 çay kaşığı tuz
• 1 tatlı kaşığı pul biber

Hazırlık süreci sumağın üç ölçü suyla demlenmesiyle başlar. Kabaklar soyulup iri küpler halinde doğranır. Kuzu eti yıkanıp tuzlanır ve sadeyağda kavrulur. Salça ve pul biber eklenerek karıştırılır. Ardından doğranmış kabaklar eklenir ve karışımın üzerini geçecek kadar su ile süzülmüş sumak suyu ilave edilir. Et piştikten sonra dövülmüş sarımsak eklenir ve yemek bir süre dinlendirilerek servis edilir.

Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları

Diyarbakır kabak meftunesi, Diyarbakır ilinin kültürel mirası olarak kabul edilir. Üretim metodu ve kullanılan malzemeler coğrafi sınırla doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle yemeğin tüm üretim aşamaları Diyarbakır ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.

Denetim Süreci

Ürünün denetimi, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda yılda en az bir kez yapılır. Denetim mercii; Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Otel, Lokanta ve İkram Hizmetleri Bölümü, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Diyarbakır Ticaret Borsası temsilcilerinden oluşur. Denetimlerde, kullanılan malzemelerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı kontrol edilir. Gerekli durumlarda kamu veya özel kuruluşlardan hizmet alınabilir.