Emcelli biberi, Manisa ili Sarıgöl ilçesine bağlı Emcelli Mahallesi’nde açık tarla yöntemiyle yetiştirilen, Solanaceae familyasına ait Capsicum annuum L. türünün Yalova Yağlık 28 çeşidinden elde edilen kapya biberidir. Bu biber, coğrafi işaret olarak 20 Nisan 2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 14 Şubat 2023’te Sarıgöl Kaymakamlığı tarafından tescil edilmiştir. Bölgenin tarım ekonomisinde önemli bir yere sahip olan Emcelli biberi, taze tüketimin yanı sıra salça, közleme, konserve ve tarhana üretiminde kullanılır.

Özellikleri

Emcelli biberi, bodur, toplu yapılı, alçak dallı ve bol yapraklı bir bitkiye sahiptir. Meyveleri konik şekilli, iri, tatlı ve küt uçludur. Et kalınlığı 3,4–3,6 mm arasında olup bu özellik, biberin özellikle salçalık, közleme ve konserve üretiminde tercih edilmesini sağlar. Taze hali koyu yeşil renkteyken olgunlaştığında kırmızıya döner. Tarhana üretiminde kullanılan biberler, kırmızı renk aldığında hasat edilir ve bölgede “tarhana biberi” olarak adlandırılır. Nem oranı %4,15–7,95, kuru madde oranı ise %92,05–95,85 arasında değişir. Olgunlaşma süresi 100–110 gün olup açık tozlanma yöntemiyle çoğalır.

Yetiştirme Koşulları

Emcelli biberi, Akdeniz ikliminin hâkim olduğu Emcelli Mahallesi’nde, 20–30 °C sıcaklık ve %60–79 nem oranına sahip bir ortamda yetiştirilir. Bu iklim koşulları, biberin soğuğa maruz kalmadan gelişmesi için idealdir. Toprak yapısı humuslu, kumlu-tınlı veya tınlı-hafif killi olup pH değeri 6,2–6,8 arasındadır. Derin, geçirgen ve su tutma kapasitesi yüksek topraklar, biberin verimli bir gelişim dönemi geçirmesine katkı sağlar. Ekim için ideal toprak sıcaklığı 18–35 °C’dir.

Üretim Süreci

Toprak Hazırlığı

Tarla, 15 Ekim–15 Kasım tarihleri arasında derince sürülerek hazırlanır. Toprak analiziyle belirlenen gübre ihtiyacı, potasyumlu gübrenin 2/3’ü, azotlu gübrenin 1/3’ü ve fosforlu gübrenin tamamı ilkbaharda dikimle birlikte verilir. Kalan gübreler, ilk meyve tutumunda ve ilk hasattan sonra uygulanır.

Tohum Hazırlığı

Tohumlar, bir önceki sezonun yeşilden kırmızıya dönen, düzgün ve şekil bozukluğu olmayan biberlerinden elde edilir. Bu biberler, doğrudan güneş ışığı almayan açık bir ortamda, 30–35 °C sıcaklıkta 4–5 gün kurutulur. Kuruyan biberler el ile ovularak tohumlar ayrılır ve bez torba ya da kavanozda, 15–18 °C sıcaklıkta kuru bir ortamda saklanır. Tohumlar yıkanmaz.

Fide Yetiştirme

Tohumlar, mart ayının 3. veya 4. haftasında yastıklara ekilir. 1 m²’ye yaklaşık 1000 tohum serpilir ve üzerine inceltilmiş toprak elenir. Çimlenme için toprak sıcaklığı 15 °C’nin üzerinde olmalıdır. Can suyuyla nemlendirilen yastıklar, polietilen örtüyle kapatılır. Tohumlar 5–7 günde filizlenir ve 14–15 günde 13–15 cm boya ulaşır. Yaklaşık 1 ayda 3–4 yapraklı, sağlıklı, lekesiz ve paralel kotiledon yapraklı fideler, dikime hazır hale gelir.

Dikim

Fideler, mayıs ayının ilk haftasında, toprağın yeterince ısındığı dönemde dikilir. İlk çiçek tomurcuklarının göründüğü fideler tercih edilir. Toprak, kazayağı ile inceltilir, damlama sulama boruları yerleştirilir ve 4–5 cm derinlikte delikler açılarak fideler 25–30 cm arayla dikilir. Dikim sonrası 30 dakika boyunca “demleme suyu” verilir.

Sulama ve Bakım

Damlama sulama yöntemi kullanılır. İlk meyve görülene kadar sulama yapılmaz; ardından birer hafta arayla sulama devam eder ve eylül sonunda kesilir. Her sulamadan 1–2 gün önce çapalama yapılır. Budama, filiz ve yaşlı yaprakların alınmasıyla gerçekleştirilir; 2–3 ana dal bırakılarak bitki şekillendirilir. Yabancı otlarla mücadele için dikimden sonra iki hafta arayla çapalama yapılır. Hastalık ve zararlılara karşı kültürel önlemler alınır; gerekirse ilaçlama yapılır.

Hasat ve Depolama

Hasat, ağustos ortasından kasım sonuna kadar haftalık olarak yapılır; uygun koşullarda aralık ayına uzayabilir. Biberler, 8–10 cm uzunluğa ulaştığında hasat edilir. Yeşil renkteyken sabah erken saatlerde hasat edilen biberler piyasaya sunulur; tarhana için kırmızı renkte hasat edilir. Meyve sapı, gövdedeki doğal kırık çizgisinden ayrılır ve meyve üzerinde kalır. Depolamada, 7–10 °C sıcaklık ve %90–95 nem oranında 3–4 hafta tazelik korunur.

Coğrafi Bağlantı ve Denetim

Emcelli biberi, Emcelli Mahallesi’nin tarım kültüründe köklü bir geçmişe sahiptir. Tohumların bir önceki sezonun üründen elde edilmesi ve tüm üretim aşamalarının bu coğrafi sınırda gerçekleşmesi, ürünün bölgeyle güçlü bir ün bağına sahip olmasını sağlar. Denetimler, Sarıgöl Kaymakamlığı koordinasyonunda, Sarıgöl İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Sarıgöl Belediyesi ve bir uzmandan oluşan üç kişilik bir merci tarafından yılda en az bir kez yapılır. Denetimde tohum kullanımı, üretim yöntemi, ürün özellikleri ve coğrafi işaret kullanımı kontrol edilir.