Emirdağ Dolgulu Köftesi, Afyonkarahisar ilinin Emirdağ ilçesine özgü, iç harcı kuyruk yağı ile hazırlanan ve dış kaplaması ince bulgur (yerel adıyla “düğür”) ve kıyma karışımından oluşan bir köfte türüdür. Geleneksel olarak yuvarlak formda şekillendirilen bu köfte, suda haşlanarak pişirilir ve sıcak ya da soğuk olarak servis edilebilir. İsteğe bağlı olarak salçalı ve tereyağlı sosla sunumu yapılabilmektedir. Ürün, haşlandıktan sonra vakumlu ambalajlarla paketlenerek soğuk zincir koşullarında 15 güne kadar muhafaza edilebilir.

Emirdağ Dolgulu Köftesinin karakteristik özelliklerinden biri, dış kaplamasında yer alan ince bulgurun bölgeye özgü “düğür” adıyla bilinmesi ve buğdayın sert durum türlerinden elde edilmesidir. İç harcında kullanılan kuyruk yağı da bu yemeğin coğrafi niteliğini pekiştiren bir unsurdur. Köftenin dış harcının kıvamında hazırlanması, şekillendirilmesi ve dağılmadan haşlanabilmesi ustalık becerisi gerektirir ve bu özellikleri dolayısıyla ürün, Emirdağ ilçesiyle güçlü bir ün bağı taşır.

Üretim Metodu

Dış kaplama harcı bileşenleri

• 500 g orta yağlı dana veya koyun kıyması
• 250 g ince bulgur (düğür)
• 2 büyük boy kuru soğan
• 2 adet yumurta
• 10 g tuz
• 2 g karabiber
• 2 g kırmızı toz biber
• 100 ml su
• 2 g pul biber (isteğe bağlı)
• Bir tutam maydanoz (isteğe bağlı)

İç harç bileşenleri

• 250 g kuyruk yağı
• 10 g tuz
• 2 g karabiber
• 2 g kırmızı toz biber
• 2 g pul biber (isteğe bağlı)
• 2 orta boy kuru soğan
• Bir tutam maydanoz (isteğe bağlı)

Dış kaplama harcı, kıyma, soğan, yumurta ve baharatların derin bir kapta karıştırılıp yoğrulmasıyla hazırlanır. Daha sonra ince bulgur eklenir ve yoğurma işlemi yaklaşık 10 dakika sürer. Yoğurma sırasında yaklaşık yarım su bardağı su eklenerek harcın uygun kıvama ulaşması sağlanır. Karışım, hava ile teması kesilerek yaklaşık 15 dakika buzdolabında dinlendirilir.

İç harç hazırlanırken kuyruk yağı önce az tuzlu suda haşlanır, kuşbaşı doğranır ve sulandırmadan ince doğranmış soğanla kavrulur. Kavrulan karışıma baharatlar ve istenirse maydanoz eklenir. İç harç, karıştırılarak soğutulur.

Yoğrulan dış harçtan mandalina büyüklüğünde parçalar alınarak çanak şekli verilir, iç harçla doldurulup ağızları büzülerek kapatılır ve dağılmayı önlemek amacıyla avuç içinde tekrar yuvarlanır. Köfteler, yarısına kadar su doldurulmuş ve tuz eklenmiş kaynar suda, tencere kapağı açık şekilde yaklaşık 20 dakika haşlanır. Haşlanan köfteler, sade olarak veya isteğe bağlı salçalı tereyağlı sos ile servis edilir.

Coğrafi Sınır ve Üretim Zorunluluğu

Emirdağ Dolgulu Köftesinin tüm üretim aşamaları —dış harcın hazırlanması, iç harcın hazırlanması, şekillendirme, haşlama ve paketleme işlemleri dahil— Emirdağ ilçesi sınırları içerisinde gerçekleştirilmelidir. Bu zorunluluk, ürünün bölgesel üretim bilgisine dayalı ustalık gerektiren bir işlem olması ve Emirdağ ile ün bağı taşıması gerekçesiyle getirilmiştir.

Denetim Mekanizması

Ürünün denetimi, Emirdağ Belediyesi koordinasyonunda kurulan ve Emirdağ Belediyesi, Emirdağ Zabıta Müdürlüğü, Emirdağ İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Emirdağ Esnaf ve Sanatkârlar Odası ile Emirdağ Ticaret ve Sanayi Odasından birer temsilcinin yer aldığı 5 kişilik bir denetim merci tarafından yürütülür. Bu denetimler yılda en az bir kez yapılmakla birlikte, şikâyet durumlarında veya gerekli görülen zamanlarda da gerçekleştirilebilir. Denetimlerde, üretim bileşenlerinin uygunluğu, kuyruk yağı kullanımı, üretim metoduna uygunluk ve mahreç işareti amblemi ile ürün ibaresinin doğru kullanımı değerlendirilir.