Emme manifoldu, içten yanmalı motorda, taze hava (ve bazı sistemlerde yakıt karışımı) akışını motor silindirlerine eşit şekilde dağıtan boru ağı yapısına verilen isimdir.
Görevi; gaz kelebeği (veya karbüratör) ile silindir kafasındaki emme portları arasında bağlantı kurarak her silindirin dengeli şekilde hava veya hava-yakıt karışımı almasını sağlamaktır.
Emme Manifoldu Şematik Görsel (Kaynak: Mechcontent)
Görevi ve Çalışma Prensibi
Emme manifoldu, motor performansını doğrudan etkileyen kritik bir parçadır. Ana görevleri şunlardır:
- Hava ve yakıt karışımını eşit dağıtmak: Özellikle karbüratörlü motorlarda (ıslak manifold), yakıtın ayrışmadan tüm silindirlere eşit ulaşması gerekir.
- Hava akışını optimize etmek: Modern yakıt enjeksiyonlu motorlarda (kuru manifold), sadece hava akışı sağlanır, böylece daha karmaşık ve aerodinamik şekiller kullanılır.
- Hacimsel verimi artırmak: Hava akış hızını ve yoğunluğunu yöneterek motorun daha fazla güç üretmesini sağlar.
Hava, hava filtresi ve gaz kelebeği sonrası "plenum" denilen bir hazneye geçer. Buradan da her bir silindire giden "runner" (kanal) adını alan borularla dağıtılır. Plenum hacmi ve runner uzunluğu, motorun güç karakteristiği üzerinde belirleyici olur.
Islak ve Kuru Manifold
- Islak manifold: Karbüratörlü motorlarda kullanılır. Hava-yakıt karışımı taşır. İç yüzeylerin pürüzsüz ve dönüşlerin yumuşak olması gerekir.
- Kuru manifold: Yakıt enjeksiyonlu motorlarda kullanılır. Sadece hava taşır. Daha karmaşık ve performans odaklı tasarımlar mümkündür.
Yapısal Özellikler
Emme manifoldu birkaç ana bölümden oluşur:
- Plenum: Bütün runner'ların beslendiği merkezi hazne.
- Runnerlar: Plenumdan silindirlerin emme portlarına giden bireysel borular.
- Giriş Kelebekleri (Bazı tasarımlarda): Değişken uzunluklu manifoldlarda, yüksek ve düşük devirlerde farklı hava akışı için iç mekanizmalar bulunur.
Emme Manifoldu Yapısı (Kaynak: Mechcontent)
Tasarım Kriterleri
Bir emme manifoldu tasarlanırken dikkate alınması gereken başlıca kriterler:
- Hava akış direnci: Geniş kesitli borular daha az direnç sunar, ancak düşük hızda hava akışını zayıflatabilir. Bu nedenle, runner çapı motor dinamiklerine göre optimize edilir.
- Runner uzunluğu:
- Uzun runnerlar → Düşük devirde yüksek tork sağlar.
- Kısa runnerlar → Yüksek devirde daha yüksek beygir gücü sağlar.
- Plenum hacmi: Büyük plenum → Yüksek devirde güç, küçük plenum → Daha iyi gaz tepkisi sağlar.
- Akışkanlar mekaniği prensipleri: Akışkanın giriş ve çıkış noktalarında yaşanan kayıplar (major ve minor losses) minimize edilir.
- Basınç dalgaları ve rezonans etkisi: Özellikle yüksek performans motorlarında, emme sürecinde oluşan basınç dalgaları kullanılarak silindirlere daha fazla hava dolumu sağlanır. (wave tuning).
