İran yapımı “En Sevdiğim Pastam” (Keyke Mahboobe Man), yönetmenliğini Maryam Moghaddam ve Behtash Sanaeeha’nın üstlendiği dramatik bir uzun metraj filmdir. Başrolde Lili Farhadpour’un Mahin karakterini canlandırdığı film, yaşlı bir kadının yalnızlık, aidiyet ve toplumsal beklentilerle mücadelesine odaklanmaktadır. Esmail Mehrabi ise Mahin’in yaşamına sonradan dâhil olan Faramarz karakterini canlandırmaktadır. Film, İran’daki toplumsal yapı içerisinde kadınların bireysel özgürlük arayışlarını ele alarak, sessiz ama derinlikli bir toplumsal eleştiri barındırmaktadır.

^{En Sevdiğim Pastam (Kaynak: Youtube)}

Konu

Film, yetmiş yaşındaki Mahin’in yaşam öyküsünü merkeze alır. Kocasının ölümünün ardından Tahran’da yalnız yaşayan Mahin, zamanla kızıyla olan bağlarının da kopmasıyla derin bir yalnızlığa sürüklenir. Günlük hayatını rutine bağlı şekilde sürdüren Mahin’in yaşamı, bir gün arkadaşlarının aşk hayatını yeniden canlandırması yönündeki önerisiyle değişmeye başlar. Başlangıçta bu fikir ona yabancı ve tedirgin edici gelse de zamanla içinde bir umut filizlenir. Bu süreç, Mahin’in yeni bir başlangıç yapma kararı almasıyla farklı bir yöne evrilir; tesadüfi bir karşılaşma ise onun hayatında geri dönüşü olmayan bir değişimin başlangıcını oluşturur.

Yönetmenlik ve Sinematografik Yaklaşım

Maryam Moghaddam ve Behtash Sanaeeha, filmde sade ve incelikli bir anlatım dili benimseyerek İran toplumuna yönelik yapısal eleştiriler sunmaktadır. Kadınların maruz kaldığı toplumsal baskılar, yaşlılıkla birlikte gelen toplumsal görünmezlik ve bireysel kararların sosyal normlarla çatışması gibi temalar film boyunca görünür kılınmaktadır. Yönetmenler, Mahin karakteri üzerinden yalnızca bireysel bir öykü değil; aynı zamanda toplumsal hafızaya dair sessiz bir sorgulama da gerçekleştirmektedir.

Tematik Çerçeve

Film; yalnızlık, yaşlılık, özgürlük arayışı ve toplumsal baskılara karşı bireysel direniş gibi temaları merkezine alır. Mahin’in içsel dönüşümü, yıllar süren yalnızlığın ardından yeniden bir duygusal bağ kurma çabasıyla şekillenir. Bu dönüşüm, onun toplumsal normlara karşı gösterdiği içsel direnişi temsil eder. Aşkı yeniden keşfetme arzusu, yaşlılıkla gelen toplumsal yargılarla karşı karşıya gelirken, Mahin’in özgürlük arayışı kişisel bir başkaldırıya dönüşür. Bu süreçte, yaşlı bireylerin duygusal ve sosyal ihtiyaçları da filmde dikkatle ele alınır.

Film; yalnızlık, yaşlılık, özgürlük arayışı ve toplumsal baskılara karşı bireysel direniş gibi temaları odağına almaktadır. Mahin’in içsel dönüşümü, uzun süreli yalnızlığın ardından yeniden bir duygusal bağ kurma çabasıyla şekillenmektedir. Bu değişim, onun toplumsal normlara karşı geliştirdiği içsel direnişi simgelemektedir. Aşkı yeniden keşfetme arzusu, yaşlılıkla birlikte gelen yargılarla karşı karşıya gelirken; Mahin’in özgürlük arayışı kişisel bir başkaldırıya dönüşmektedir. Bu bağlamda, yaşlı bireylerin duygusal ve sosyal ihtiyaçları da filmde dikkatle işlenmiştir.

Sinematografi

Yönetmenler, görsel anlatımda minimalizmi tercih etmektedir. Mekân kullanımı, ışık düzenlemeleri ve sahne kompozisyonları, Mahin’in içsel dünyasını ve yalnızlık hissini yansıtan semboller olarak işlev görmektedir. Filmde kullanılan renk paleti, Mahin’in duygusal durumu ile paralel bir biçimde değişiklik göstermektedir. Tahran’ın kentsel dokusu ise, geleneksel yaşam biçimiyle birlikte Mahin’in bireysel arayışına zemin oluşturmaktadır.

^{En Sevdiğim Pastam (Kaynak: IMDB)}

Oyuncular

• Lili Farhadpour – Mahin
• Esmail Mehrabi – Faramarz

Lili Farhadpour’un performansı, Mahin karakterinin içsel dünyasını ve duygusal dönüşümünü etkileyici bir biçimde yansıtırken; Esmail Mehrabi’nin canlandırdığı Faramarz karakteri, Mahin’in yaşamındaki kırılma noktalarından birini temsil etmektedir.

Ödüller

Film, birçok uluslararası festivalde dikkat çekmiş ve çeşitli ödüllere layık görülmüştür. Bu başarılar, filmin sanatsal ve tematik açıdan güçlü bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.

Berlin Uluslararası Film Festivali (2024)

• Altın Ayı – Aday
• FIPRESCI Ödülü – Kazandı
• Ekümenik Jüri Ödülü – Kazandı

Chicago Uluslararası Film Festivali (2024)

• Gümüş Hugo – Yeni Yönetmenler Yarışması (Moghadam & Sanaeeha)

Cinéfest Sudbury Uluslararası Film Festivali (2024)

• En İyi Uluslararası Film – Kazandı

Eurimages Ortak Yapım Geliştirme Ödülü (2022)

• Eurimages Ödülü – Kazandı

Valladolid Uluslararası Film Festivali (2024)

• Altın Mızrak – Aday

^{En Sevdiğim Pastam Film Afişi (Kaynak: IMDB)}

Toplumsal ve Kültürel Bağlam

En Sevdiğim Pastam, İran’da kadınların karşılaştığı sistematik engelleri ve toplumsal rollerin birey üzerindeki etkilerini sorgulayan önemli bir yapımdır. Mahin’in yaşam öyküsü, özellikle yaşlı kadınların toplumdaki görünmezliğini, duygusal ihtiyaçlarını ve özgürlük arayışlarını görünür kılmaktadır. Film, yalnızca bireysel bir yaşam öyküsü anlatmakla kalmamakta; aynı zamanda İran’daki toplumsal yapılar, aile ilişkileri ve kadın kimliğinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğine yönelik güçlü bir vurgu yapmaktadır.