Ereğli uzun kabağı, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında tescillenmiş bir menşe adı coğrafi işaretidir. Konya Ereğli Belediyesi adına tescillenen bu ürün, kabak grubunda yer almakta olup ibaresi ve menşe adı amblemi ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılmalıdır. Bu kabak çeşidinin üretimi, yörede ilk kez 1955 yılında başlamıştır.
Morfolojik Özellikler ve Ayrıştırıcı Niteliği
Ereğli uzun kabağı, belirgin ölçü ve form özellikleriyle tanınır. Meyveleri açık yeşil renkte olup, ağırlıkları 3 ila 9 kilograma, çapları ise 30-40 santimetreye ulaşabilir. Özelliği, hasat döneminde boylarının 50-60 cm’den başlayıp 1 ila 1,5 metreye kadar uzamasıdır.
Kabak, hafif yuvarlak bir dip kısmına sahipken, kökçüğün çıktığı uç kısmı sivri bir formdadır. Tohumları kahverengi tonlarında ve iri yapılıdır; bin tanesi 200-400 gram gelmektedir. Gelecek sezonun üretimi için tohumluk, hasattan sonra en parlak, dolgun ve sert meyvelerden seçilerek kurutma yoluyla sağlanır.
Ürünün ayırt edici nitelikleri, büyük ölçüde coğrafi sınırın ekolojik yapısından kaynaklanır. Ereğli’nin toprakları hafif derin bünyeli, pH seviyesi 7-8 aralığında, yüksek su tutma kapasitesine sahip arazilerdir. Ayrıca, sulama suyu olarak tuzluluk ve sodyum absorbsiyon oranları düşük olan İvriz Barajı’nın kullanılması, özellikle yoğun sulama gerektiren büyüme evresinde kabağın verim ve kalitesini doğrudan etkileyen bir faktördür.
Besin Öğesi Profili
Ereğli uzun kabağı, düşük kalorili bir besin kaynağıdır. 100 gram kabuklu çiğ kabakta ortalama 15-17 kalori bulunur. Bunun yanı sıra 2-4 gram karbonhidrat, 0,1-2 gram protein ve besin lifi içerir. Vitaminler açısından ise 175-225 IU A vitamini, 15-18 mg C vitamini ve 25-35 mcg Folat içermesiyle beslenme değerini artırır.
Yetiştirme ve Hasat Metodolojisi
Ereğli uzun kabağının üretim aşamaları, bölgeye özgü geleneksel tarım tekniklerine dayanır:
Toprak ve Gübreleme: Dikim öncesinde toprak bir veya iki kez işlenir ve can suyu verilir. Toprak sıcaklığı 10-12 °C'ye ulaştığında ekime başlanır. Gübreleme, dikimden haftalar önce uygulanan çiftlik gübresi ve dikim günündeki taban gübresi ile desteklenir.
Dikim ve Destekleme: Dikim, Mart ayının ilk iki haftası içinde gerçekleştirilir. Tohumlar 4-5 cm derinlikte ve yaklaşık 45-55 cm aralıklarla toprağa yerleştirilir. Bitkiler geliştikçe, verimi maksimize etmek için çardak benzeri kurulan direklere bağlanır.
Sulama: Ekolojik şartların elverişli olduğu dönemlerde ilk meyveler görülene kadar sulamadan kaçınılabilir. Ancak kuraklık ve meyve tutumu başladıktan sonra, hızlı büyümeyi teşvik etmek amacıyla İvriz Barajı suyu kullanılarak sık aralıklarla sulama yapılması esastır.
Hasat ve Muhafaza: Olgunlaşma süreci Haziran ayının sonu ile Temmuz ayının ortaları arasına denk gelir. Hasat, sapı kabak üzerinde kalacak şekilde, elle veya bahçe makasıyla koparılarak yapılır. Ürün, yapısındaki sertlik ve dayanıklılık sayesinde oda sıcaklığında muhafaza edilebilir. Hastalıklarla mücadelede genel zirai uygulamalar yeterli olmaktadır.
Denetim ve Gözetim
Coğrafi işaretin koruma altına aldığı standartlara uygunluğu denetlemek amacıyla bir denetim mercii kurulmuştur. Bu merci, Ereğli Belediyesi koordinasyonunda, Ereğli Belediyesi, Ereğli İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Ereğli Ziraat Odası'ndan birer uzman yetkilinin katılımıyla en az 3 kişiden oluşur.
Denetimler, yılda bir kez düzenli olarak yapılmakla birlikte, şikayet ve gerekli görülen durumlarda ek denetimler de gerçekleştirilebilir.
Denetimin ana odağı, üretim metodunun, tohum ve meyve özelliklerinin coğrafi işaret şartnamesine uygunluğu ile menşe adı ambleminin doğru kullanılıp kullanılmadığının kontrol edilmesidir.
