Eribe Kartal Hürkuş, 30 Ekim 1918 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Ailesini çok erken yaşta kaybetti; babası Binbaşı Bedrettin Bey ile annesi Remziye Hanım, 1921 yılında Kurtuluş Savaşı sırasında, yaklaşık bir hafta arayla şehit düştüler. Eribe, henüz 2,5 yaşındayken anne ve babasını kaybetmesinin ardından, Türk havacılık tarihinin önde gelen isimlerinden olan dayısı Vecihi Hürkuş tarafından büyütüldü ve yetiştirildi. Dayısıyla ve Vecihi Hürkuş'un annesiyle bir arada yaşayan Eribe, dayısına "baba" diye hitap ediyordu.
Havacılık Eğitimi ve İlgi Alanı
Vecihi Hürkuş'un yanında büyüyen Eribe Kartal Hürkuş, erken yaşta havacılıkla tanıştı. Dayısının Kadıköy'deki Vecihi Sivil Tayyare Okulu'nda öğrenim gördü ve henüz 16 yaşındayken pilotluğu öğrendi. Ancak o, "uçucu" (pilot) olmaktan ziyade, paraşütle "atlayıcı" olmayı istiyordu. 1936 yılındaki Cumhuriyet Bayramı törenlerinde Türk Hava Kurumu'nun (THK) havacılık gösterilerine katılmak istedi. Dayısı Vecihi Hürkuş bu isteğe karşı çıksa da, Eribe'nin yoğun ısrarı ve dönemin THK Başkanı Fuat Bulca'nın ricası üzerine atlayış yapmasına izin verildi.
Eribe Kartal Hürkuş (Anadolu Ajansı)
Havacılık Tarihindeki Yeri ve Şehit Oluşu
Eribe Kartal Hürkuş, 24 Ekim 1936 günü Cumhuriyet Bayramı törenleri öncesinde ilk deneme atlayışını başarıyla gerçekleştirdi. Son deneme atlayışını yapmak üzere 29 Ekim 1936'da Ankara'da, "Caudron 59" uçağıyla havalandı. Uçaktan yapılan atlayış sırasında paraşütü açılmadı ve Vecihi Hürkuş'un gözleri önünde yaklaşık 600 metre düşerek yere çarptı.
Kaza sonrasında hastaneye kaldırılan Eribe, yaşam mücadelesi verdi ve yere çakıldıktan hemen sonra dayısıyla konuşabildi. Vecihi Hürkuş'un anlattığına göre, çektiği acıyı belli etmemeye çalışarak, "Babacığım kabzayı çektim çektim çok uğraştım ama paraşüt açılmadı. Sonra yedek kabzayı çektim, sonrasını bilmiyorum babacığım," sözlerini söyledi. Hastanede geçen 9 saatlik mücadelenin ardından, Eribe komalar halinde bile hep atlıyor ve "Babacığım açtım, açtım fakat o açılmadı," diye inliyordu. Sabah saat 06.10'da, doğum günü olan 30 Ekim 1936 tarihinde, 18. yaşını kutlamaya hazırlandığı gün hayatını kaybederek Türkiye'nin ilk kadın hava şehidi oldu. Vecihi Hürkuş, bu olayın ardından hatıralarının ikinci cildini yazmaktan vazgeçtiğini belirtmiştir.
Ölüm Tarihi Çelişkisi ve Mezarı
Eribe Kartal Hürkuş, Ankara'daki Cebeci Askeri Şehitliği'ne defnedildi. Mezar taşı, havacılık okulundan arkadaşı Sait Bayav tarafından yaptırılmıştır. Mezar taşında ölüm tarihi 29 Ekim 1936 ve doğum tarihi 22 Kasım 1919 olarak yazılı olsa da , Vecihi Hürkuş'un hatıratı ve bu konudaki diğer kaynaklar doğum tarihini 30 Ekim 1918, ölüm tarihini ise 30 Ekim 1936 olarak vermektedir.
Eribe Kartal Hürkuş'un Mezar Taşında Yer Alan Dizeler. (Anadolu Ajansı)
Mezar taşında, arkadaşının kaleme aldığı şu dizeler bulunmaktadır: "Ziyaretçi! Dur. Burada, gömdüler bir yıldızı. Burada Eribe yatar, göklerin ilk Türk kızı. Eribe: Bulutlara sarıldın, kalbimizdesin bütün, ne çıkar sana kefen olduysa paraşütün!". Hasar gören 71 yıllık mezar taşı, 2007 yılında Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği'nin girişimleriyle molozların arasından bulunmuş ve kurulacak müzede sergilenmek üzere koruma altına alınmıştır.
