Erzurum iline ait yerel mutfak ürünlerinden biri olan Erzurum babaanne pastası, diğer adıyla Erzurum Pastası, 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret korumasına alınmıştır. Bu belge, ürünün yerel kaynağının, tarihsel geleneklerinin ve ayırt edici özelliklerinin resmî olarak tanındığını gösterir.
Tescil Süreci ve Hukuki Statü
Erzurum babaanne pastası / Erzurum Pastası, 12 Nisan 2021 tarihinde Erzurum Ticaret Borsası tarafından mahreç işareti türünde TÜRKPATENT’e başvurulmuş ve 1 Ekim 2024 tarihinde tescil edilmiştir. Bu süreçte ürün "Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar" ürün grubunda değerlendirilmiştir. Tescil numarası 1642 olan ürün, Erzurum ili adına tescillenmiş olup hukuken koruma altına alınmıştır.
Ürünün Teknik Özellikleri ve Tanımı
TÜRKPATENT portalına göre'nin teknik tanım bölümü hem ürünün geleneksel yapısını hem de ayırt edici özelliklerini belgelemektedir. Mahreç işareti kapsamında, ürünün yerel mutfak geleneğiyle doğrudan bağlantısı tescilin temel kriterlerinden biridir. Erzurum Pastası’nın hazırlanışı, hamur özellikleri, malzeme bileşimi, pişirme yöntemi ve sunum biçimi gibi teknik ayrımlar, başvuru sırasında ilgili belgelerle TÜRKPATENT’e sunulmuştur. Ürünün Erzurum yöresine bağlılığı ve özgün tarifi, coğrafi işaret olarak kabul edilmesinde belirleyici olmuştur.
Yerel ve Kültürel Bağlam
Erzurum Ticaret Borsası tarafından yapılan başvuru, bu ürünü hem tarif hem üretim pratikleri açısından resmî bir referans kazandırmıştır. Bu sayede Erzurum mutfağında uzun yıllardır ev halkı ve yerel fırınlar tarafından yapılan geleneksel tarifler, resmi düzeyde tanımlanmıştır. Tescil belgesiyle birlikte, ürünün bölgesel mutfak mirası olarak korunması sağlanmıştır. Coğrafi işaret belgesinin Erzurum için gastronomi turizmi açısından önemli bir değer oluşturduğu da belirtilebilir (törenle dağıtıldığı 2025 kayıtlarında vurgulanmıştır).
Ekonomik ve Koruma Açısından Değerlendirme
Coğrafi işaret olarak tescillenmesiyle birlikte ürün, hem üretici hem tüketici açısından hukuki güvenceye kavuşmuştur. Bu belge, taklit ürünlerin önlenmesi, yerel üreticilerin desteklenmesi ve tüketicilere özgün ürün sunulması açısından kritik öneme sahiptir. Erzurum’un coğrafi işaretli ürün çeşitliliğinde ilk üç şehir arasında yer alması, yerel ürünlerin bilinirliği ve tanınırlığı üzerinde doğrudan etki yaratmaktadır.
