Erzurum Kara Fatma çorbası, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 08.12.2022 tarihinde 1275 tescil numarası ile mahreç işareti olarak tescillenmiş bir çorbadır. Başvurusu 29.12.2021 tarihinde Erzurum Ticaret Borsası tarafından yapılmıştır. Kökeni Kurtuluş Savaşı yıllarına dayanan çorba, adını o dönemde askerler için kısıtlı imkanlarla bu tarifi oluşturan Fatma Seher'den (Kara Fatma) almaktadır. ^【1】 Ürün, Erzurum ili mutfak kültüründe bir yere sahiptir ve coğrafi sınırıyla ün bağı bulunmaktadır.

Ürün Özellikleri

Erzurum Kara Fatma çorbası; ana bileşenleri nohut, aşurelik buğday, bulgur ve yeşil mercimek olan bir çorbadır. Üretiminde ayrıca un, tereyağı, semizotu, kuru soğan, sarımsak, tuz, su ve baharat olarak reyhan, nane ile kekik kullanılır. Erzurum yöresinde aşurelik buğday, "den" veya "gendime" olarak da isimlendirilir.

Hazırlanışı

Erzurum Kara Fatma çorbasının hazırlanışı aşağıdaki adımlardan oluşur:

• Nohut bir gece önceden ıslatılır ve haşlanır.
• Den (aşurelik buğday), bulgur ve yeşil mercimek ayrı kaplarda 10 dakika suda bekletilir. Bulgur ayrıca yıkanıp 5 dakika haşlanır. Semizotu yıkanır.
• Un, tereyağının bir kısmı (100 g) ile 5 dakika kavrulur. Pembeleşince üzerine su eklenerek 10 dakika pişirilir.
• Homojen hale gelen karışıma haşlanmış nohut, yeşil mercimek, den, haşlanmış bulgur, semizotu, sarımsak ve tuz eklenir. Kısık ateşte 15 dakika kadar pişirilir.
• Ayrı bir yerde küp şeklinde doğranmış soğanlar, kalan tereyağı (100 g) ile pembeleşinceye kadar yaklaşık 5 dakika kavrulur. Bu işleme coğrafi sınırda “sohariç” denir.
• "Sohariç" üzerine nane, reyhan ve kekik eklenip karıştırılır ve sıcak halde çorbanın üzerine ilave edilerek servis yapılır.

Coğrafi İşaret ve Denetim

Erzurum Kara Fatma Çorbası için coğrafi sınır Erzurum ilidir. Ürünün geçmişi ve Erzurum mutfak kültüründeki yeri nedeniyle coğrafi sınırla bir ün bağı oluşmuştur. Ürünün tüm üretim aşamaları bu coğrafi sınır içinde gerçekleştirilmelidir.

Denetimler, Erzurum Ticaret Borsası koordinasyonunda gerçekleştirilir. Denetim mercii; Erzurum Ticaret Borsası, Atatürk Üniversitesi Turizm Fakültesi ve Erzurum İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden katılan birer uzman olmak üzere üç kişiden oluşur. Denetimler yılda bir kez düzenli olarak, ayrıca gerekli görüldüğünde veya şikâyet üzerine her zaman yapılır. Denetimlerde; üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu, hazırlama metoduna uygunluk ve Erzurum Kara Fatma çorbası ibaresi ile mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu kontrol edilir.