Estonian Vodka (Estonya votkası), Estonya'da yetiştirilen çavdar, buğday ve/veya patatesten elde edilen etil alkol kullanılarak üretilen bir alkollü içkidir. Avrupa Birliği'nde 13 Şubat 2008 tarihinde, Birleşik Krallık'ta ise 31 Aralık 2020 tarihinde coğrafi işaret (GI) statüsü ile tescil edilmiştir. Bu tescil, damıtma veya hazırlama aşamalarından en az birinin tanımlanmış coğrafi bölgede gerçekleşmesini şart koşar. Nihai ürünün alkol derecesi hacmen en az %40 olmalıdır.

Tarihsel Köken ve Ham Maddeler

Estonya'da votka üretimi 500 yılı aşkın bir geçmişe dayanmaktadır. Estonya'daki votka üretimine dair ilk yazılı kanıt, Tallinn Büyük Loncası'nın (Great Guild of Tallinn) bira üreticileri birliğinin 1485 tarihli tüzüğündeki bir hükümdür.^【1】 

Üretimde kullanılan ana tahıllar, yüzyıllardır bölgede yetiştirilen çavdar ve buğdaydır. Etil alkol üretiminde ağırlıklı olarak kışlık tahılların kullanılması, bu tahılların mineral içeriği nedeniyle ürünün karakterini etkileyen faktörlerden biridir. Kışlık çavdar, ülkede en yaygın olarak organik tarımı yapılan tahıllar arasındadır.

Estonya'da patates yetiştiriciliğinin yaygınlaşmasıyla birlikte, 19. yüzyıldan itibaren patates de votka üretiminde kullanılmaya başlanmıştır. 1997 yılında Estonya, patatesten üretilen hacmen %98 saflıktaki etil alkol ile Guinness Rekorlar Kitabı'na girmiştir. Günümüzde daha sınırlı miktarlarda üretilen patates votkası, Estonya'ya özgü bir ürün olarak kabul edilmektedir.

Üretim Yöntemi

Estonian Vodka'nın üretim süreci, etil alkolün hazırlanması ve ardından votkaya dönüştürülmesi aşamalarını kapsar.

1. Ham Madde İşleme:

• Tahıllar: Tam tahıl kıvamına gelinceye kadar kaba öğütme (kibbled) işlemine tabi tutulur. Kabuk soyma veya parlatma işlemi yapılmaz. Geleneksel yöntem olan "kuru öğütme" (dry milling) kullanılır; bu yöntemde unun %25'i 1 mm'den büyük parçacıklardan oluşmalıdır.
• Patatesler: Yıkanır ve kabukları soyulmadan ezilir.

2. Mayşeleme ve Fermantasyon: Tahıl veya patatesler 55-57°C sıcaklıkta mayşelenir, ardından 80-90°C aralığında ısıl işleme tabi tutulur. Bu süreçte mayşenin kaynamasına izin verilmez. Daha sonra 55-57°C'de yeşil malt veya doğal enzimler eklenerek şekerleştirme işlemi yapılır. Fermantasyon tanklarına alınan karışıma maya eklenir ve işlem yaklaşık 72 saat sürer.

3. Damıtma ve Su Kullanımı: Fermantasyonun ardından karışım damıtılarak hacmen en az %96,0 alkol derecesine sahip etil alkol elde edilir. Şekerleştirme, fermantasyon ve damıtma aşamalarında kullanılan su Estonya menşeli olmalı ve mayaların aktivasyonu için gerekli olan 90 mg/l (±%10) kalsiyum ve 20 mg/l (±%10) magnezyum içermelidir.

4. Votka Hazırlığı: Elde edilen etil alkol, Estonya menşeli içme suyu ile seyreltilir. Kullanılan su yumuşak nitelikte olmalı, gerekirse ters ozmoz filtreleri ile işlenmelidir. Üründe yalnızca yerel tahıl ve/veya patatesten elde edilen organik aroma verici bileşiklerin kullanımına izin verilir.

Duyusal Özellikler

Estonian Vodka; renksiz, tortusuz ve pürüzsüz içimli bir yapıdadır. Ürünün lezzet profili kullanılan ham maddeye göre farklılık gösterir:

• Patates: Votkaya viskozite, tatlılık ve pürüzsüzlük verir; gövdeli bir yapı sağlar.
• Çavdar: Ürünü daha gövdeli, sağlam (robust) ve baharatlı kılar.
• Buğday: Ürüne incelik, pürüzsüzlük ve meyvemsi bir karakter kazandırır.