Köken

Fatalite, Türkçeye Fransızca fatalité sözcüğünden geçmiş olup “yazgıcılık, kaçınılmaz son, alın yazısına boyun eğiş” gibi anlamlar taşır. Fransızca fatalité, “ölümcül, kaçınılmaz” anlamındaki fatal sıfatından türemiştir; bu da Latince fatalis (“mukadder, kaderle ilgili”) sözcüğüne dayanır. Fatalis, Latince fatum (“yazgı, alın yazısı, söylenmiş olan”) kelimesinden +al ekiyle türetilmiştir; fatum ise fari (“söylemek, dile getirmek”) fiilinden türeyen geçmiş zaman fiil sıfatıdır ve “tanrısal olarak söylenmiş, kader olarak belirlenmiş” anlamı içerir.

Kullanım Alanları

• Felsefe: Determinizm ve yazgıcılık bağlamında bireyin iradesinin dışındaki kaçınılmaz olayları tanımlamak için kullanılır.
• Edebiyat: Karakterlerin kaderlerine karşı koyamayışını veya alın yazısına boyun eğmelerini betimlemek için tercih edilir.
• Psikoloji: Kişinin kontrol duygusunu kaybederek olayları dışsal yazgıya bağlama eğilimini açıklamada kullanılır.
• Tarih: Büyük olayların kaçınılmaz gelişimini veya tarihsel zorunlulukları anlatmak için yorumlayıcı bir terim olarak yer alır.
• Sosyoloji: Toplumsal yapılar içinde bireylerin kaderci tutumlarını ve edilgenliklerini anlamlandırmak için kavramsal araçtır.
• Tıp: Ölümcül sonuçların kaçınılmazlığı vurgulanmak istendiğinde metaforik ya da açıklayıcı terim olarak kullanılabilir.
• Günlük Dil: Genellikle trajik veya kaçınılmaz sonuçlara karşı çaresizliği anlatmak için mecazî biçimde kullanılır.