FAVÖK, bir şirketin faaliyetlerinden elde ettiği kârı ölçmek için yaygın olarak kullanılan bir finansal göstergedir. "Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kar" (İngilizce karşılığı EBITDA, Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization) olarak tanımlanır. Bu gösterge, bir şirketin operasyonel kârlılığını değerlendirmede kritik bir rol oynar çünkü faiz, vergi ve amortisman gibi unsurlardan bağımsız olarak yalnızca işletme faaliyetlerine odaklanır.

FAVÖK, şirketin yönetim performansını değerlendirmede faydalı olduğu gibi, yatırımcılar ve analistler için şirketin ne kadar verimli çalıştığını anlamalarına yardımcı olan önemli bir araçtır. Şirketin tüm finansal yapılarına etki eden borçlanma ve vergi stratejilerinin dışında kalan bir gösterge olması, onu birçok finansal analizde birinci dereceden önemli kılar.

FAVÖK’ün Önemi ve Kullanımı

FAVÖK, şirketin finansal performansını değerlendirirken faiz giderleri, vergi yükümlülükleri ve amortisman gibi unsurları dışarıda bırakır. Bu nedenle, şirketin sadece faaliyetlerine dayalı kârını yansıtan ve yöneticilerin işletme faaliyetlerine ne kadar hakim olduğunu gösteren önemli bir ölçümdür.

Yatırımcılar, FAVÖK'ü bir şirketin operasyonel kârlılığını değerlendirmek için kullanırken, şirketin borç ödeme kapasitesini de göz önünde bulundururlar. Çünkü yüksek bir FAVÖK değeri, şirketin operasyonel olarak güçlü olduğu anlamına gelir ve bu da borçları ödeme açısından daha fazla esneklik sağlar.

FAVÖK Hesaplama Yöntemi

FAVÖK, şirketin net karına faiz giderleri, vergi giderleri ve amortisman giderlerinin eklenmesiyle hesaplanır. Bu hesaplama, şirketin faaliyetlerinden ne kadar kar elde ettiğini daha doğru bir şekilde gösterebilmek için yapılır. FAVÖK hesaplamasında, yalnızca işletme faaliyetlerine dair net gelirler ve giderler dikkate alınır.

Formül şu şekildedir:

FAVÖK = Net Kar + Faiz Giderleri + Vergi Giderleri + Amortisman

Burada kullanılan terimler:

• Net Kar: Şirketin tüm gelir ve giderlerin dikkate alındığı son kâr rakamıdır. Net kar, faaliyet dışı gelirler ve giderler de dahil olmak üzere tüm faktörleri içerir.
• Faiz Giderleri: Şirketin finansman maliyetlerini (borçları için ödediği faizler) içerir. Bu giderler, şirketin finansal yapısına bağlıdır ve faaliyetlerin verimliliğini göstermez.
• Vergi Giderleri: Şirketin faaliyetlerinden elde ettiği gelir üzerinden ödemesi gereken vergilerdir. FAVÖK, şirketin faaliyet performansını daha net gösterebilmek adına vergi etkilerinden arındırılır.
• Amortisman: Şirketin sahip olduğu sabit varlıkların (makine, bina, ekipman vb.) zamanla değer kaybını yansıtan muhasebe işlemi olup, nakit çıkışı ile doğrudan ilişkili değildir.

Bu hesaplama, şirketin yalnızca faaliyetlerinden elde ettiği kârı net bir şekilde ortaya koyar, çünkü finansman yapısı ve vergilendirme stratejileri gibi faktörlerden bağımsızdır.

FAVÖK’ün Yatırımcılar İçin Önemi

Yatırımcılar için FAVÖK, şirketin operasyonel kârlılığını analiz etmenin yanı sıra, nakit üretme kapasitesini ölçmenin önemli bir yoludur. Şirketlerin borçlanma seviyeleri farklılık gösterebilir; bu nedenle FAVÖK, şirketin finansal yapılarına ve ödeme yükümlülüklerine etki etmeyen, yalnızca işletme faaliyetlerinden elde edilen kârı izler.

Yüksek bir FAVÖK değeri, bir şirketin işletme faaliyetlerinden ne kadar verimli ve güçlü bir şekilde kâr ürettiğini gösterirken, aynı zamanda bu şirketin borçlarını ödeme gücünü de gösterir. Dolayısıyla, yatırımcılar, FAVÖK’ü kullanarak şirketin operasyonel sağlığı hakkında daha net bir değerlendirme yapabilir.

FAVÖK’ün Avantajları

FAVÖK, işletme faaliyetlerinin finansman yapılarına ve vergi stratejilerine olan bağımlılığını ortadan kaldırarak daha doğru bir kârlılık ölçümü sağlar. FAVÖK'ün avantajları şu şekilde sıralanabilir:

1. Operasyonel Performansın Temiz Ölçümü: FAVÖK, faiz, vergi ve amortisman gibi unsurları dışarıda bırakır, bu sayede bir şirketin gerçek operasyonel kârlılığını ölçer. Bu, şirketin iş modeline ve günlük faaliyetlerine ne kadar hakim olduğunun göstergesidir.
2. Nakit Akışı Analizi: FAVÖK, şirketin faaliyetlerinden elde ettiği nakit akışını daha net bir şekilde yansıtır. Amortisman gibi muhasebe işlemleri, nakit çıkışı yaratmadığı için dışlanır. Bu sayede yatırımcılar, şirketin finansal sağlığını analiz etmek için daha gerçekçi bir göstergeye sahip olurlar.
3. Karşılaştırılabilirlik: FAVÖK, farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin karşılaştırılmasında da kullanışlıdır. Çünkü vergi oranları ve faiz giderleri her şirketin mali yapısına bağlı olarak değişebilir ancak operasyonel performans genellikle daha tutarlı bir ölçüttür. Bu nedenle, farklı büyüklükteki şirketlerin faaliyet verimliliklerini karşılaştırmak için idealdir.

FAVÖK’ün Sınırlamaları

FAVÖK, operasyonel kârlılığı ölçmede önemli bir araç olsa da, bazı sınırlamaları da bulunmaktadır. Bu sınırlamalar şu şekilde sıralanabilir:

1. Amortismanın Göz Ardı Edilmesi: Amortisman, şirketin varlıklarının bakım ve yenilenmesi için önemli bir harcamadır. FAVÖK, amortismanı dışarıda bırakır ancak bu, şirketin gelecekteki bakım ve yenileme gereksinimlerini göz ardı etmek anlamına gelebilir. Bu durum özellikle kapital yoğun sektörlerde yanıltıcı olabilir.
2. Finansal Yapının İhmal Edilmesi: FAVÖK, şirketin borçlanma yapısını göz önünde bulundurmaz. Örneğin, büyük bir borç yükü altındaki bir şirketin faiz giderleri, FAVÖK hesaplamasında yer almaz. Ancak, bu tür finansal yapıların şirketin mali sağlığını doğrudan etkileyebileceği unutulmamalıdır.
3. Vergi Etkilerinin Dışlanması: FAVÖK, vergi giderlerini dışarıda bırakır. Ancak, şirketin vergi yükümlülükleri ve vergi stratejileri, şirketin net kârını etkileyen önemli faktörlerdir. Bu nedenle, sadece FAVÖK üzerinden yapılan değerlendirmeler vergi yükümlülüklerinin etkisini göz ardı edebilir.