Gaga Gölü, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi’nde, Ordu ili Fatsa ilçesi sınırları içerisinde yer alan küçük boyutlu tatlı su gölüdür. Fatsa ilçesinin yaklaşık 10 km güneydoğusunda, Fatsa-Aybastı karayolunun 7. kilometresinde, Örencik (diğer kaynaklarda Sefaköy) köyü sınırları içinde yer almaktadır. Göl deniz seviyesinden yaklaşık 65 metre yüksektedir. Göl halk arasında "Kiliseli Göl" olarak da anılmaktadır. Göl ortasındaki adacık ve göl hakkında yöre halkı arasında çeşitli efsaneler anlatılmaktadır.

^{Gaga Gölü (TC.Kültür Ve Turizm Bakanlığı)}

Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumu

Gaga Gölü, bir heyelan sonucu oluşmuştur. Gölün bulunduğu alan, Üst Kretase dönemine ait kalker, kumtaşı, marn, kil, aglomera ve tüfit gibi kayaçlardan oluşan volkanik arakatkılı fliş fasiyesiyle karakterizedir. Yaklaşık 6 km²’lik bir alanı etkileyen bu heyelan Bolaman Çayı ile Yassıtaş mevkii arasında gerçekleşmiş, heyelan malzemesi kuzeydoğu yönünde kayarak girintili çıkıntılı bir topoğrafya oluşturmuştur. Bu alandaki çukurluklardan bazıları zamanla kurumuş, bazıları ise tarım amacıyla drenajla kurutulmuştur. Günümüzde bu göllerden yalnızca Gaga Gölü ve yaklaşık 800 metre güneybatısında yer alan İmzo Gölü kalıcılığını sürdürmektedir.

Göl, tipik bir heyelan set gölü olmayıp, heyelan kütlesinin ön kısmındaki topukla, karşısında bulunan yapısal yükselti arasında kalan çanağın sularla dolmasıyla oluşmuştur. Gölün tabanının, heyelan öncesi döneme ait bir yan derenin vadisi olması muhtemeldir. Göl suları doğrudan bir akarsudan beslenmemektedir. Beslenme kaynakları yüzeysel akış, dip kaynakları ve yağışlardır. Ayrıca göl tabanına alttan su sızması gözlemlenebilmektedir. Heyelan kütlesinin altında yer alan kaynakların varlığı arazide fark edilebilir durumdadır.

Göl suyunun bir kısmı, Bolaman Çayı’na bakan yamaçlarda açığa çıkan iki doğal kaynak vasıtasıyla dışarıya boşalmaktadır. Ayrıca buharlaşma ve gölden açılmış bir tahliye kanalı da su boşalım yolları arasında yer alır.

^{Gaga Gölü (Fatsa Kaymakamlığı)}

Fiziksel Özellikler

Gaga Gölü yaklaşık 60 dekar (yaklaşık 80.000 m²) yüzölçümüne sahiptir. Göl derinliği 10 ila 15 metre arasında değişmektedir. Göl iki çanaktan oluşur; ana çanak yaklaşık 200 x 250 m boyutlarında ve 15 m derinliğindedir. Batı kısmında yer alan ikinci çanak ise yaklaşık 100 m çapında olup 1-2 m derinliğindedir. Gölün ortasında küçük bir adacık bulunmaktadır.

Zamanla gölün batı kısmı çevredeki heyelanların etkisiyle bataklıklaşmış, su kalitesi düşmüş ve bu nedenle iki çanak arasındaki eşik yöre halkı tarafından açılarak yeniden bağlantı sağlanmıştır. Kurak dönemlerde göl geçici olarak ikiye ayrılabilmektedir.

Ekolojik Yapı

Gaga Gölü ve çevresi zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Göl çevresi yoğun sazlık ve su bitkileriyle kaplıdır. Göl kıyısında, yaprakları su yüzeyinde yüzen, suyun hem altında hem üstünde bulunan (emers) ve tamamen su altında yer alan (submers) bitki türleri gözlenmektedir. Bu bitki örtüsü su ekosisteminin oksijen döngüsünde ve biyolojik arıtımda rol oynamaktadır.

Göl aynı zamanda pek çok su kuşu türüne üreme, barınma ve beslenme alanı sunmakta, göçmen kuşların göç rotası üzerinde yer aldığı için kuş gözlemciliği açısından önem taşımaktadır. Kuğular başta olmak üzere bazı göçmen kuş türlerinin kış aylarında gölde konakladığı gözlemlenmiştir. Göldeki balık türleri arasında özellikle sazan ön plana çıkmaktadır. Ayrıca gölde dört farklı balık türünün yaşadığı belirtilmektedir. Göle bağlı bataklık alanda balıkların kışlama yaptığı gözlemlenmiştir.

Koruma Statüsü ve Kullanımı

Gaga Gölü ve çevresi 1. ve 3. derece doğal sit alanı olarak tescillenmiş olup yasal koruma altındadır. Göl aynı zamanda Ordu Büyükşehir Belediyesi tarafından tabiat parkı olarak düzenlenmiş ve halka açık rekreatif bir alan haline getirilmiştir. Park içerisinde yürüyüş yolları, büfe, WC, mescit, çeşme, seyir terası, otopark, salıncaklar ve fotoğraf çekim alanları gibi olanaklar sağlanmıştır. Ayrıca kano sporu yapılabilmektedir.

^{Gaga Gölü (TC.Kültür Ve Turizm Bakanlığı)}

Ulaşım

Gaga Gölü’ne ulaşım asfalt yolla sağlanmaktadır. Fatsa ilçesinden Aybastı yönüne giden karayolu üzerindedir ve ilçe merkezine yaklaşık 10 km uzaklıktadır. Ordu il merkezine olan uzaklık yaklaşık 33 km’dir. Geçmişte gölün taşkın riski oluşturduğu dönemlerde Fatsa-Aybastı karayolunun 1,5–2 metre kadar yükseltildiği bilinmektedir.