Köken

Farsça kökenli bir kelimedir. Farsça gürīzgāh (ﮔﺮﻳﺰﮔﺎﻩ) kelimesi, “kaçmak” anlamına gelen giriz (ﮔﺮﻳﺰ) fiilinden türemiştir.

Kullanım Alanları

Edebiyatta, özellikle divan edebiyatı ve klasik şiir geleneğinde, kaside gibi nazım türlerinin başında yer alan giriş bölümüne “girizgâh” denir ve bu bölüm, esas konuya geçiş için zemin hazırlar.

Hitabet ve konuşmalarda, bir konuşmanın başında söylenen hazırlayıcı sözlere “girizgâh” denir; konuşmacı esas konuya geçmeden önce bir bağlam kurar.

Makalelerde ve yazılı metinlerde, giriş bölümü anlamında kullanılır; okuyucuyu konuya hazırlayan açıklayıcı, yönlendirici paragrafları ifade eder.

Günlük hayatta, özellikle edebi veya eski usul konuşmalarda, bir konunun başlatılma biçimi için mecazen kullanılabilir.