Göynük bombay fasulyesi, Phaseolus coccineus L. türüne ait, sarılıcı yapıya sahip, geç gelişen ve hypogeal (toprak altında çimlenen) karakter gösteren bir fasulye çeşididir. 02 Ocak 2018 tarihinde “menşe adı” olarak tescillenmiş ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında coğrafi işaret koruması altına alınmıştır. Tescil ettiren kurum Göynük Ziraat Odası’dır.
Coğrafi Sınır
Bu ürünün yetiştirildiği alanlar Bolu’nun Göynük ilçesi ve köyleri ile Göynük’e komşu olan Taraklı (Sakarya) ilçesinin Duman, Pirler, Hacıaliler ve Akçapınar köyleri; Mudurnu (Bolu) ilçesinin Çamoluk, Ormanpınar ve Gelinözü köyleridir. Bölge, Karadeniz ikliminden ziyade geçit bölgesi iklim özellikleri taşır; bu iklimsel yapı, fasulyenin yöreye uyumunu ve kalite özelliklerini doğrudan etkiler.
Ayırt Edici Özellikler
Göynük bombay fasulyesi, iri ve parlak beyaz taneleriyle diğer fasulye türlerinden kolaylıkla ayrılır. Taneler ovalimsi şekilli olup baklaları oldukça iri, uzun, pürtüklü ve kalın yapılıdır; sert kılçıkları bulunur. Taze fasulye olarak tüketilmeye uygun değildir. Özellikle piyaz yapımında tercih edilir ve seçkin restoranlarda bu şekilde sunulur.
Kabukları nispeten kalın olduğundan pişirme süresi uzundur (55–63 dakika). İyi sonuç için ağır ateşte pişirilmesi veya haşlandıktan sonra kabuklarının ayrılması önerilir. Taneler irilik, parlaklık, aroma ve lezzet açısından iç ve dış pazarlarda dikkat çeker.
Bitkisel Özellikler
- Büyüme şekli: Tam sarılıcı
- Bitki boyu: 200–400 cm
- Yaprak rengi: Yeşil
- Çiçek rengi: Beyaz
- Bakla şekli: Yay biçimli
- Bakla rengi: Koyu saman sarısı (olgunlaşmamışken açık yeşil)
- Bakla boyutları: Uzunluk 7,8–16,9 cm; genişlik 2,1–2,7 cm
- Tohum boyutları: Uzunluk 2,2–2,8 cm; genişlik 1,3–1,9 cm
- Verim: 400–1200 kg/da
- 100 tane ağırlığı: 154,54–231,37 g
- Makinalı hasada uygunluk: Uygun değil
Teknolojik Özellikler
- Kuru ağırlık: 53,72–56,12 g
- Yaş ağırlık: 117,82–121,22 g
- Su alma kapasitesi: 0,550–0,750 g/tane
- Şişme kapasitesi: 0,590–0,630 ml/tane
- Protein oranı: %21,85–23,6
Üretim Metodu
Ekim, mayıs–haziran aylarında yapılır. Tarlalar sonbaharda hayvan gübresiyle sürülür, ekim öncesi kazayağı–tırmık kombinasyonuyla hazırlanır. Fasulyeler karıklara elle 3–4 cm derinlikte ve 13–18 cm aralıklarla ekilir. Karıklar arası mesafe 80–100 cm’dir. Salma sulama yöntemiyle sezon boyunca en az 13–15 kez sulama yapılır.
Haziran ortasında sırıklar dikilir; bunlar bölgedeki kavak budamalarından ve orman ürünlerinden temin edilir. Ağustos ayında olgunlaşan baklalar tek tek toplanır, güneşte kurutulur ve elle ya da düşük devirli patözle harmanlanır. Hasat, sonbaharda kırağıya kadar sürer. Tohumluk fasulyeler, iri taneler arasından seçilir.
Denetim
Ürün, Göynük İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Göynük Belediye Başkanlığı, Tarım Kredi Kooperatifi ve Muhtarlar Derneği Göynük Şubesi tarafından denetlenir. Denetimler, Ağustos başında tarlada morfolojik ve üretim metoduna uygunluk açısından yapılır. Gerekli hallerde ek denetimler de mümkündür.
