Hasankale lavaşı, Erzurum il sınırları içinde, özellikle Pasinler ilçesinde geleneksel yöntemlerle üretilen, mahreç işaretiyle tescillenmiş bir fırın ürünü olup; ekmeklik buğday unu, su, ekşi maya ve tuzla hazırlanan hamurun kepek serpilmiş pasalar üzerinde şekillendirilip odun ateşli mozaik tabanlı taş fırınlarda pişirilmesiyle elde edilir.
Ayırt Edici Özellikleri
Hasankale lavaşı; boyu 120–150 cm, eni 10–20 cm, kalınlığı ise 2–5 cm arasında değişen ince uzun formuyla tanınır. Üretiminde kullanılan ekşi maya genellikle önceki üretimden ayrılan hamurdan elde edilir; gerektiğinde lavaş ustası tarafından yeniden hazırlanır. Hamurun şekillendirilmesinde un yerine su kullanılır; ustalar ellerini ıslatarak hamurun pasalara yapışmasını önler. Parmak ucu darbeleriyle açılan hamur, taş fırında 3–7 dakika arasında pişirilir. Odun ateşiyle pişirme, ekşi maya ve kepek kullanımı ürünün kendine özgü tat ve kokusunu belirler.
Üretim Süreci
250–260 adet lavaş üretimi için yaklaşık 50 kg un, 30 litre su, 500 g ekşi maya ve 500 g tuz kullanılır. Hamur yoğrulduktan sonra en az 10 dakika dinlendirilir, ardından “künt” adı verilen küçük toplara ayrılır. Bu küntler kepek serpilmiş pasalara dizilir ve şekillendirilerek fırına verilir. Pişirme sonrası soğutulan lavaşlar, gıda ile temasa uygun ambalajlarda, serin ve kuru ortamda saklandığında 3 gün raf ömrüne sahiptir.
Coğrafi Bağ ve Üretim Alanı
Hasankale lavaşının üretimi tarihsel olarak Hasankale (günümüzde Pasinler) ilçesinde başlamış, zamanla Erzurum geneline yayılmıştır. Ürünün ünü ile coğrafi sınır arasında bağ bulunduğundan, tüm üretim aşamaları Erzurum ili sınırları içinde gerçekleştirilmek zorundadır.
Denetim
Ürünün üretimi ve pazarlanması, Pasinler Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, ilgili oda ve Pasinler İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü uzmanlarından oluşan iki kişilik denetim mercii tarafından yılda en az bir kez, ayrıca şikâyet veya ihtiyaç halinde denetlenir. Denetim kriterleri arasında bileşen uygunluğu, taş fırın kullanımı, üretim metoduna sadakat, fiziksel özellikler, ambalajlama koşulları ve mahreç işareti ibaresinin doğru kullanımı yer alır.
