Hatay bahtenis dolması, Hatay iline özgü, tescilli bir yemektir. Ana bileşenleri maydanozla hazırlanan köfteler, patates ve salçalı sostur. Ürün, adını bölgede maydanoz için kullanılan "bahtenis" veya "bahteniz" kelimelerinden alır. Hatay Valiliği başvurusu üzerine, 16.09.2024 başvuru tarihi ile 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 21.04.2025tarihinde mahreç işareti olarak tescillenmiştir.
Ürün Özellikleri
Hatay bahtenis dolması, Hatay mutfak kültürünün bir parçasıdır. Yörede günlük tüketimin yanı sıra özel günlerde, davetlerde, bayramlarda ve festivaller gibi etkinliklerde de ikram edilir. Ürünün, üretildiği Hatay ili ile bir ün bağı bulunmaktadır. Yemek, genellikle pirinç pilavı eşliğinde ve sıcak olarak servis edilir.
Üretim Metodu
Hatay bahtenis dolması üretiminde kıyma (tercihen yağsız ve çift çekilmiş), patates, ayıklanmış maydanoz, domates veya biber salçası, tereyağı veya sadeyağ ve baharatlar kullanılır. Üretim süreci şu adımlardan oluşur:
- Kıyma, ince kıyılmış maydanoz, isteğe bağlı ufalanmış ekmek, tuz ve baharatlar yoğurularak bir karışım elde edilir.
- Hazırlanan harçtan genellikle 3 cm uzunluğunda, mekik şeklinde köfteler oluşturulur.
- Patatesler (genellikle elma dilimi) ve köfteler ayrı ayrı sıvı yağda kızartılır.
- Ayrı bir tencerede tereyağı veya sadeyağ ile salça kavrularak sos hazırlanır ve üzerine su eklenir.
- Kızartılmış patates ve köfteler bu sos tenceresine alınır.
- Karışım, yaklaşık 15 dakika kısık ateşte pişirilerek hazır hale getirilir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Ürünün coğrafi sınırı Hatay ilinin idari sınırlarıdır. Hatay bahtenis dolmasının ün bağı ve üretiminde gereken yerel ustalık becerisi nedeniyle, tüm üretim aşamalarının bu sınırlar içinde gerçekleştirilmesi zorunludur.
Denetim işlemleri Hatay Valiliği'nin koordinasyonunda, Valilik ve Hatay İl Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan en az üç kişilik bir denetim mercii tarafından yürütülür. Denetimler yılda en az bir kez ve şikâyet halinde yapılır. Denetim mercii, üretimde kullanılan bileşenlerin listesini, hazırlama ve servis aşamalarının uygunluğunu ve "Hatay Bahtenis Dolması" ibaresi ile mahreç işareti ambleminin kullanımını kontrol eder. Denetim sonuçları raporlanarak Türk Patent ve Marka Kurumu'na sunulur.
