II. Dünya Savaşı’nın Avrupa Cephesi’nde Müttefik kuvvetlerinin stratejik hedeflerine ulaşmasında, konvansiyonel askeri güç kadar askeri aldatma (Military Deception - MILDEC) faaliyetleri de kritik bir rol oynamıştır. Bu bağlamda, resmi adıyla 23. Karargah Özel Birlikleri, tarihsel literatürdeki adıyla ise Hayalet Ordu, düşman kuvvetlerini yanıltmak, yanlış yönlendirmek ve psikolojik manipülasyona tabi tutmak amacıyla teşkil edilmiş bir taktik aldatma birimidir. Yaklaşık 1.100 personelden müteşekkil olmasına karşın, iki tam teşekküllü tümenin (yaklaşık 30.000 asker) varlığını simüle etme kapasitesine sahip olan bu birlik, Müttefik zaferine kritik katkılarda bulunmuştur.

İngiliz Mirası

Hayalet Ordu konsepti, II. Dünya Savaşı sırasında Müttefik stratejistler arasında giderek önem kazanan askeri aldatma uygulamalarının bir ürünüdür. Birimin kuruluşuna ilham veren temel tarihsel öncül, İngiliz Ordusu’nun 1942 yılındaki İkinci El-Alamein Muharebesi öncesinde icra ettiği “Bertram Operasyonu”dur. Bu operasyon kapsamında İngiliz kuvvetleri, sahte boru hatları inşa etmek, tankları kamyon olarak kamufle etmek ve yanıltıcı birlik intikalleri gerçekleştirmek suretiyle Alman Mareşal Erwin Rommel komutasındaki Afrika Kuvvetleri'ni başarılı bir şekilde aldatmıştır. Bertram Operasyonu’nun sağladığı somut stratejik avantaj, Amerikan askeri liderliğini, Normandiya Çıkarması sonrası Avrupa kıtasındaki ilerleyişi kolaylaştırmak amacıyla benzer, ancak daha mobil ve çok yönlü bir aldatma biriminin kurulmasının gerekliliği konusunda müttefikleri ikna eden temel faktör olmuştur.

Kurucular ve Personel

Birimin teşkili, eski bir gazeteci olan Binbaşı Ralph Ingersoll ile West Point mezunu olan Albay Billy Harris’in liderliğinde gerçekleşmiştir. Ingersoll'un yenilikçi konseptleri ile Harris'in operasyonel uzmanlığının birleşimi, Hayalet Ordu projesinin üst komuta kademesi tarafından onaylanmasını kolaylaştırmıştır. Birim personeli, New York ve Philadelphia'daki sanat okulları, reklam ajansları ve tiyatro toplulukları gibi sivil kurumlardan seçilmiştir. Ressamlar, mimarlar, aktörler, ses mühendisleri ve tasarımcılardan oluşan bu personel, dönemin ordu ortalamasının oldukça üzerinde bir IQ ortalamasına (119 IQ) sahipti. Bu disiplinlerarası uzmanlığa sahip personel arasında, ilerleyen yıllarda kendi alanlarında tanınacak olan moda tasarımcısı Bill Blass ve ressam Ellsworth Kelly gibi isimler de yer almaktaydı.

Operasyonel Yapı ve Aldatma Metodolojisi

Hayalet Ordu, çok katmanlı ve senkronize aldatma görevlerini erkin bir şekilde yürütebilmek amacıyla dört temel uzmanlık birimine ayrılmıştır:

^{Birimler, görev tanımları ve yöntemlerine Dair (Muhammed Emin Göksu)}

Psikolojik Harp Stratejisi ve Bilişsel Manipülasyon

Hayalet Ordu'nun operasyonel başarısının temelinde, düşmanın bilişsel süreçlerini hedef alan sofistike bir psikolojik strateji yatmaktadır. Birim, Alman komuta kademesini tamamen yeni bir duruma inandırmak yerine, onların mevcut endişelerini ve stratejik beklentilerini destekleyen kanıtlar sunarak "doğrulama yanlılığını" (confirmation bias) istismar etmiştir. Alman keşif uçaklarının görsel olarak tespit ettiği, dinleme postalarının işitsel olarak duyduğu ve sinyal istihbaratının radyo üzerinden dinlediği bilgilerin tümü birbiriyle tutarlı bir senaryo sunduğunda, aldatmaca düşman zihninde sorgulanması güç bir gerçekliğe dönüşmekteydi. Bu, çok modlu bir enformasyon saldırısıyla düşmanın karar alma mekanizmasını hedef alan bütüncül bir psikolojik operasyon (PSYOP) niteliğindeydi.

Önemli Operasyonlar ve Etki Analizi

Birim, Avrupa'da görev yaptığı süre boyunca 20'den fazla büyük çaplı aldatma operasyonu icra etmiştir. Bu operasyonlardan bazıları şunlardır:

^{Tarihten Örnek Operasyonlar (Muhammed Emin Göksu)}

ULTRA İstihbaratı ve Alman Arşivleri

Hayalet Ordu'nun faaliyetlerinin etkinliği, Müttefiklerin sahip olduğu "bilgi asimetrisi" sayesinde neredeyse gerçek zamanlı olarak ölçülebilmekteydi. Almanların Enigma şifreleme sistemini çözen ULTRA projesi, Müttefik komutanlığının, sahnelenen bir aldatmacaya Almanların inanıp inanmadığını kendi iç yazışmalarından teyit etmesine olanak tanıyordu. Bu geri bildirim mekanizması, operasyonların başarısını güvence altına almaktaydı. Savaş sonrası ele geçirilen Alman harp cerideleri ve durum haritaları, Hayalet Ordu tarafından yaratılan hayalet birliklerin, Müttefiklerin planladığı yanlış mevkilerde konumlandırıldığını kesin olarak kanıtlamıştır. Yapılan tahminlere göre, birimin operasyonları 15.000 ila 30.000 arasında Müttefik askerinin hayatını kurtarmış, bu süreçte birimin kendi zayiatı ise yalnızca 3 ölü ve yaklaşık 30 yaralı ile sınırlı kalmıştır.

Sonuç ve Askeri Doktrine Etkileri

Savaşın sona ermesiyle birlikte Hayalet Ordu'nun varlığı ve kullandığı taktikler, Soğuk Savaş döneminde potansiyel bir stratejik avantaj olarak muhafaza edilmek amacıyla "Çok Gizli" gizlilik derecesiyle sınıflandırılmıştır. Yaklaşık 50 yıl süren bu gizlilik, 1996 yılında kaldırılmış ve birimin tarihçesi kamuoyuna ve akademik çevreye açılmıştır. Bu çabaların neticesinde birliğe, 1 Şubat 2022 tarihinde ABD Kongresi'nin en yüksek sivil takdiri olan Kongre Altın Madalyası takdim edilmiştir. Hayalet Ordu, başlangıçta deneysel bir girişim olmasına rağmen, günümüzde askeri akademilerde okutulan modern psikolojik operasyonlar (PSYOP) ve askeri aldatma (MILDEC) doktrinlerinin gelişiminde bir örnek teşkil etmektedir.