Köken

Hikemî, Arapça ḥikma (حِكْمَة, “bilgelik, hikmet”) sözcüğüne nispet eki -ī (ـي) eklenerek oluşturulmuş bir sıfattır ve “hikmete dair, hikmetle ilgili, felsefi ya da ahlaki öğüt içeren” anlamına gelir. Arapça kökenli bu yapıda, ḥikma kökü bilgi, derin kavrayış ve ahlaki düşünceyi ifade ederken, -ī eki bu kavrama ait olan, onunla ilgili bulunan nitelikleri belirtir. Osmanlıca ve Klasik Türk edebiyatında hikemi tarz; öğretici, didaktik ve ahlaki içerikli şiir ve metinleri tanımlamak için kullanılır.

Kullanım Alanları

• Edebiyat: Öğüt ve ahlaki öğreti içeren şiir türlerini tanımlamakta (hikemi tarz).
• Felsefe-Tasavvuf: Bilgelik ve hikmet merkezli düşünce sistemlerini nitelemek için.
• Eleştiri Terimi: Anlatımın öğüt verici, ders çıkarıcı ve ahlaki içerikli olduğunu belirtmekte.
• Tarihi Metinler: Özellikle 17. ve 18. yüzyıl Osmanlı şiirinde Nâbî gibi şairlerin üslubunu sınıflandırmak için.