Köken
Hunriz kelimesi, Farsça kökenli bir birleşik sıfattır. Bu kelime, Farsçada “kan” anlamına gelen hûn (خون) ile “döken, akıtan” anlamına gelen rîz (ریز) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Dolayısıyla kelime, kelime anlamıyla tam olarak “kan döken” demektir.
Kullanım Alanları
- Klasik Türk Edebiyatı: Özellikle divan şiirinde, âşığa eziyet eden ve onu canından bezdiren zalim sevgiliyi, onun öldürücü bakışlarını (gamze-i hunrîz) veya gaddar bir hükümdarı nitelemek için kullanılan yerleşik bir sıfattır.
- Tarih Yazıcılığı: Tarihi metinlerde, savaşları, katliamları veya zalimliğiyle nam salmış kişileri betimlemek amacıyla kullanılır. Bir olayın veya sahnenin kanlı ve vahşi niteliğini vurgular.
- Karakter ve Durum Tanımlaması: Sadece kişileri değil, aynı zamanda kanlı olayları (savaş, sahne vb.) veya öldürücü, zalim nitelikler atfedilen soyut kavramları (bakış, kader vb.) nitelemek için kullanılır.