logologo
İBNÜ’d-DELLÂC
(ابن الدلاّج)
fav gif
Kaydet
viki star outline
Avatar
Ana YazarM. CÜNEYT KAYA20 Kasım 2024 08:35
Mağribli tabip.
badge borderhover badge border
avatar
İslam Ansiklopedisi Kategorisi
Kurulları tarafından
onaylanmıştır.

İBNÜ’d-DELLÂC

Board Main İcon
İbnü’d-Dellâc’ın Tuḥfetü’l-muḥib fî ṣınâʿati’ṭ-ṭıb adlı eserinin ilk iki sayfası (Süleymaniye Ktp., Bağdatlı Vehbi Efendi, nr. 1335)
İbnü’d-Dellâc’ın Tuḥfetü’l-muḥib fî ṣınâʿati’ṭ-ṭıb adlı eserinin ilk iki sayfası (Süleymaniye Ktp., Bağdatlı Vehbi Efendi, nr. 1335)
İbnü’d-Dellâc’ın Tuḥfetü’l-muḥib fî ṣınâʿati’ṭ-ṭıb adlı eserinin ilk iki sayfası (Süleymaniye Ktp., Bağdatlı Vehbi Efendi, nr. 1335)

Hayatına dair çok az bilgi vardır. Kaynaklarda Mağrib’den Dımaşk’a gittiği belirtilmekte, ancak herhangi bir tarih verilmemektedir. Dımaşk’ta iken İbn Tolun’dan İbn Mâlik’in el-Elfiyye’si başta olmak üzere birçok temel kitabı okuduğuna ve ondan hadis dinlediğine dair ifadeler genç yaşta bu şehre yerleştiği şeklinde yorumlanabilir. İbnü’d-Dellâc, Ebü’l-Feth el-Mâlikî’den Mâlikî fıkhı okudu ve bu alanda döneminin önde gelen isimleri arasına girdi. Onun Emeviyye Camii’nde ders verdiği, ayrıca bu caminin yakınında bulunan, Nûreddin Zengî tarafından inşa edilmiş Medresetü’l-Kelâse ile Emînüddin Gümüştegin el-Atabegî’nin vakfettiği el-Medresetü’l-Emîniyye’de çocuklara ders okuttuğu belirtilmekte, fakat okuttuğu dersler hakkında herhangi bir bilgi verilmemektedir. Aynı dönemde tıp tahsil ettiği anlaşılan İbnü’d-Dellâc, Nûreddin Zengî’nin Dımaşk’ta yaptırdığı Bîmâristân-ı Nûrî’de tabip olarak çalışmaya başladı. Bîmâristanın nasıl yönetilmesi gerektiğine dair bir eser kaleme almasından onun bu bîmâristanda yöneticilik de yaptığı sonucu çıkarılabilir. 22 Safer 1099 (28 Aralık 1687) tarihinde Bîmâristân-ı Nûrî’de vefat eden İbnü’d-Dellâc’ın vefat tarihi için Gazzî 944 (1537-38) yılını verirse de hocalarının vefat tarihleri dikkate alındığında 1099 yılının daha doğru olduğu anlaşılır.


Eserleri. 1. Tuḥfetü’l-muḥib fî ṣınâʿati’ṭ-ṭıb (Nuruosmaniye Ktp., nr. 3470/1; Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 2542/1; Süleymaniye Ktp., Bağdatlı Vehbi Efendi, nr. 1335, Şehid Ali Paşa, nr. 2090/2).


2. Risâletü ḍavʾi’s-sirâc fî maʿrifeti mâ yedüllü ʿaleyhi’ṣ-ṣavt ve’l-ʿayn mine’l-ḳuvâ ve’ḍ-ḍaʿf ve’l-mizâc (Nuruosmaniye Ktp., nr. 3470/3). Risâle Muhammed Îsâ Sâlihiyye tarafından yayımlanmıştır (el-Mecelletü’l-ʿArabiyye li’l-ʿulûmi’l-insâniyye, II/8 [Küveyt 1982], s. 220-223).


3. ʿİḳdü’l-cümân fîmâ yelzemü men veliye el-bîmâristân (Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 2112/14).


4. Kifâyetü’l-mürtâd fî ʿilmeyi’l-ebvâl ve’l-enbâḍ. 117 beyittir (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3785/10; Nuruosmaniye Ktp., nr. 3470/2; Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 2542/1).


5. Minḥatü’l-ḥabîb fî ṣınâʿati’l-ʿilâc ve’ṭ-ṭabîb (Süleymaniye Ktp., Âşir Efendi, nr. 447/1).


6. Tuḥfetü’ṭ-ṭâlib fî aḥkâmi’l-ʿırḳı’n-nâbıḍ (ḍârıb) (Bağdat Evkaf Ktp., nr. 602).


7. Zübdetü’l-minḥa fî ʿilmeyi’l-ʿilâc ve’ṣ-ṣıḥḥa.


8. er-Ravżü’l-meʾnûs fi’t-tiryâḳ (son iki kitabın yazmaları için bk. GAL Suppl., II, 1028).

Kaynakça

, II, 185; III, 21-26.

, II, 1089, 1150, 1501.

, II, 1028.

, I, 257.

, I, 636.

, IV, 177.

, VI, 213.

, s. 39-40.

Muʿcemü’l-maḫṭûṭâti’l-mevcûde fî mektebâti İstânbûl ve Ânâṭûlî (haz. Ali Rıza Karabulut), [baskı yeri ve tarihi yok], II, 861.

M. Îsâ Sâlihiyye, “İbnü’d-Dellâc”, , IX, 250-254.

https://islamansiklopedisi.org.tr/ibnud-dellac

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme
KÜRE'ye Sor