Köken

“İhya” kelimesi Arapça ḥayāh (hayat, canlılık) kökünden gelir. Bu kök, ḥyy (حَيَّ) fiil köküdür ve temel anlamı “yaşamak, canlı olmak, dirilmek”tir. Bu kökten türeyen iḥyāʾ (إِحْيَاء) kelimesi, if‘âl vezninde (IV. bâb masdarı) olup “diriltme, can verme, yeniden yaşatma” anlamlarını taşır. Türkçeye ihyâ biçiminde Arapçadan doğrudan geçmiştir.

Kullanım Alanları

Somut anlam: “Diriltme, hayata döndürme, can verme.”

• Arapça’da “ihyâ al-mewtâ” (ölüleri diriltmek) gibi kullanımlarda geçer.

Mecazî anlam: “Canlandırma, yeniden işler hâle getirme, geliştirme.”

• Türkçede hem ruhsal ve toplumsal canlanmayı, hem de kültürel ve fiziksel yeniden yapılandırmayı anlatır.

Dini anlam: “Kutsal bir geceyi ibadetle geçirme” (ör. Kadir Gecesi’nin ihyası).

Hukukî ve fıkhî anlam: “Sahipsiz, kullanılmayan araziyi işleyip mülkiyet kazanma.”

• Bu anlamda “ihyâü’l-mevât” terimi, İslam hukukunda özel bir müessesedir.