İskilip Tokmaklı Kağnı, Çorum’un İskilip ilçesine özgü, geleneksel bir el sanatı ürünü olan ahşap bir oyuncak araba türüdür. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 3 Ağustos 2023 tarihinde tescil edilerek coğrafi işaret statüsü kazanmıştır. Bu kağnı, İskilip Belediyesi tarafından tescil ettirilmiş olup, bölgenin kültürel ve ekonomik mirasında önemli bir yere sahiptir.

Özellikleri ve Yapım Süreci

İskilip Tokmaklı Kağnı, genellikle kırmızı, sarı, mavi, siyah ve yeşil renklerin kullanıldığı sade ve karmaşık olmayan motiflerle süslenir. Kağnının beyan kısımları, kavak ağacı kabuğunun işlenmiş yüzeyiyle parlatılarak estetik bir görünüm kazandırılır. Yapım sürecinde, kağnının parçaları titizlikle birleştirilir. Dingiller boyaklama dağlarla yerleştirilir ve ayak parçasına mazlarla birlikte monte edilir. Dingillere tekerlekler bağlanır, ardından kağnıya mil veya diğer bileşenler eklenir. Tokmaklar, dağların yerleştirilmesinde önemli bir rol oynar ve kağnının hareket ederken kendine özgü bir ses çıkarmasını sağlar.

Üretim ve Coğrafi Bağlantı

İskilip Tokmaklı Kağnı’nın tüm üretim aşamaları, İskilip ilçesinin coğrafi sınırları içinde gerçekleştirilir. Bu, kağnının özgünlüğünü ve yerel kimliğini korumasını sağlar. Üretimde kullanılan ahşap, boyar maddeler ve diğer malzemelerin uygunluğu, kağnının kalitesini belirleyen temel unsurlardandır. Ayrıca, üretim yöntemi ve kullanılan teknikler, ürünün coğrafi işaret standartlarına uygunluğunu garanti altına almak için düzenli olarak denetlenir. Denetimler, kamu veya özel kuruluşlar tarafından yapılabilir ve tescilin korunması için hukuki süreçler yürütülür.

Kültürel ve Ekonomik Önemi

İskilip Tokmaklı Kağnı, bölgenin geleneksel el sanatları arasında önemli bir yere sahiptir. Hem işlevsel hem de kültürel bir değer olarak, İskilip’in yerel ekonomisine ve kültürel mirasına katkıda bulunur. Bu kağnı, geçmişte kullanılan bir oyuncak araba olmasının ötesinde, bugün de İskilip’in kimliğini yansıtan bir sembol olarak varlığını sürdürmektedir.